Dotychczas tego typu przestępstwa ścigane były na wniosek pokrzywdzonego. Od poniedziałku nastąpiła zmiana, przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności ścigane są z urzędu. W myśl przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks postępowania karnego przestępstwa: zgwałcenia, nadużycia stosunku zależności lub wykorzystania krytycznego położenia oraz wykorzystania bezradności innej osoby lub upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej w celu doprowadzenia do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności są ścigane z urzędu.
Ponadto, ustawodawca słusznie zauważył, że opowiadanie o doznanej przemocy seksualnej wiąże się z ponownym przeżywaniem emocji, które towarzyszyły zdarzeniu. Dlatego też ofiary zgwałceń są w sposób szczególny narażone na tzw. wtórną wiktymizację, czyli ponowne skrzywdzenie m.in. przez niewłaściwą reakcję otoczenia na to, co je spotkało. W związku z tym ofiary zgwałceń wymagają szczególnej ochrony. Jednym ze sposobów tej ochrony jest wyeliminowanie konieczności kilkukrotnego składania zeznań.
Zważywszy na to, przepisy nowelizujące wprowadzają nowe rozwiązania dotyczące prowadzenia przesłuchań ofiar tych przestępstw w celu zminimalizowanie ich negatywnych przeżyć. W związku z tym zawiadomienie o przestępstwie, jeżeli składa je pokrzywdzony, powinno ograniczyć się do wskazania najważniejszych faktów i dowodów. Przesłuchanie pokrzywdzonego w charakterze świadka przeprowadza sąd na posiedzeniu, w którym mają prawo wziąć udział prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego. Z kolei na rozprawie głównej odtwarza się sporządzony zapis obrazu i dźwięku przesłuchania oraz odczytuje się protokół przesłuchania. W sytuacji, gdy zajdzie konieczność ponownego przesłuchania pokrzywdzonego w charakterze świadka, to na jego wniosek przesłuchanie przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że bezpośrednia obecność oskarżonego przy przesłuchaniu mogłaby oddziaływać krępująco na zeznania pokrzywdzonego lub wywierać negatywny wpływ na jego stan psychiczny.
W przypadku, gdy przesłuchanie odbywa się z udziałem biegłego psychologa, należy zapewnić – na wniosek pokrzywdzonego, aby był on osobą tej samej płci co pokrzywdzony, chyba że będzie to utrudniać postępowanie. Rozwiązanie to jest zgodne z zapisem art. 22 ust. 1 lit. d projektowanej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw (dok. Rady UE nr 18241/11).
