Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 14 czerwca 20102 r. w sprawie II SA/Go 351/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w G. w sprawie ze skargi strony na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. w przedmiocie odmowy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. z dnia 30 stycznia 2012 r.
W sprawie ustalono następujący stan faktyczny:
Decyzją z dnia 30 stycznia 2012 r. Kierownik Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w S., odmówił przyznania stronie świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad teściową.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego strona nie jest osobą, na której ciąży obowiązek alimentacyjny wobec teściowej. Osobami na których ciąży taki obowiązek są wstępni i zstępni w linii prostej czyli dzieci i wnuki. Zgodnie ze stanowiskiem organu I instancji strona jako synowa nie ma obowiązku alimentacyjnego wobec teściowej, a co za tym idzie nie spełnia przesłanek ustawowych określonych w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 992 ze zm.), zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
– matce lub ojcu,
– innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny,
– opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji albo osoba legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Strona w ustawowym terminie wniosła odwołanie od powyższej decyzji, podając w jego treści, iż jest jedyną osobą, która może sprawować faktyczną opiekę nad teściową. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Z. podzielając argumentację organu I instancji, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję, podając iż ustawodawca wyraźnie wskazuje katalog osób uprawnionych do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego, a strona nie spełnia żadnego, z wymienionych w art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, wymogów. Z uwagi na okoliczność, że strona nie jest osobą zobowiązaną do alimentacji względem teściowej, organ odwoławczy orzekł o braku podstaw do przyznania wnioskodawczyni świadczenia pielęgnacyjnego.
Powyższą decyzję strona zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz przyznanie stosownego świadczenia, ewentualnie uchylenie wskazanych decyzji i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpoznania. W treści wniesionej skargi strona powołała się na argumentację wyrażoną w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 2 lutego 2012 r. w sprawie IV SA/Po 1292/11.
Uznając skargę strony za zasadną Wojewódzki Sad Administracyjny w G. wskazał na rozbieżne orzecznictwo w kwestii wykładni art. 17 ust. 1 i ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zdaniem Sądu, przepisy regulujące zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, interpretować należy stosując reguły zarówno wykładni systemowej, jak i funkcjonalnej, które powinny mieć pierwszeństwo przed wykładnią gramatyczną. Sąd podkreślił, że celem ustawy o świadczeniach rodzinnych jest m.in. rekompensata dla osób, które rezygnują z zatrudnienia celem sprawowania opieki nad członkiem rodziny, niezdolnym do samodzielnego funkcjonowania z uwagi na niepełnosprawność. Jak zaznaczono w treści uzasadnienia wyroku, przyznanie tej rekompensaty jest wynagrodzeniem przez Państwo osób opiekujących się członkami rodziny, gdyż w innym przypadku musiałoby ono wywiązać się z obowiązku opieki nad swoimi obywatelami. Taką rekompensatą jest świadczenie pielęgnacyjne. Ponadto Sąd wskazał na wyroki Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2008 r. P 27/07 i z 22 lipca 2008 r. P 41/07, zgodnie z którym ograniczenia podmiotowe, co do możliwości uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego są niezgodne z Konstytucją RP. Sąd odwołując się do pojęcia „rodziny” wskazał że skarżąca będąc żoną syna wymagającej opieki, jest jej rodziną w rozumieniu tradycyjnym, ale i faktycznym.
Sąd wskazał nadto, iż rozpoznając sprawę ponownie organy administracji zobowiązane będą ustalić i rozważyć wskazane wyżej zagadnienia, będąc związanymi oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania.
