Pełnomocnik w postępowaniu karnym
W postępowaniu karnym oskarżony może korzystać z pomocy adwokata, natomiast strona inna niż oskarżony może ustanowić pełnomocnika. Takie prawo przysługuje więc pokrzywdzonemu w postępowaniu przygotowawczym, oskarżycielowi posiłkowemu ubocznemu, oskarżycielowi posiłkowemu subsydiarnemu, powodowi cywilnemu, a także osobie żądającej odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie. Strona nie będąca stroną postępowania może również ustanowić pełnomocnika, ale tylko wtedy, gdy wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu. W tych właśnie przypadkach możliwy jest udział radcy prawnego, jako że pełnomocnikiem w postępowaniu karnym może być nie tylko adwokat, ale i radca prawny i to bez żadnych ograniczeń.
Radca prawny może być pełnomocnikiem bez ograniczeń
Warto wiedzieć, że od czerwca 2010r. nie ma znaczenia, czy reprezentowanym przez radcę podmiotem jest osoba fizyczna, osoba prawna, czy instytucja. Do tego czasu mógł on występować tylko jako pełnomocnik instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej oraz w zakresie roszczeń majątkowych innych podmiotów, osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, a także osób fizycznych ale tylko prowadzących działalność gospodarczą. Pełnomocnictwo dla radcy prawnego może być udzielone na piśmie lub ustnie do protokołu. Podmiot uprawniony może ustanowić nie więcej niż trzech pełnomocników. Może on żądać również od sądu rozpoznającego sprawę wyznaczenia mu pełnomocnika z urzędu, jeżeli wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów jego wynagrodzenia, bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny.
Uprawnienia radcy w procesie karnym
Jako pełnomocnik w postępowaniu karnym radca ma prawo do uczestnictwa w całym postępowaniu. Ma prawo złożyć zawiadomienie o przestępstwie, może złożyć oświadczenie o działaniu jako oskarżyciel posiłkowy uboczny, może wnieść prywatny akt oskarżenia lub pozew adhezyjny. Może uczestniczyć w postępowaniu dowodowym, ma prawo głosu oraz prawo zaskarżenia wyroku itp. Może on również sporządzić i podpisać subsydiarny akt oskarżenia w sprawach ściganych z oskarżenia publicznego, który do tej pory objęty był przymusem adwokackim. Subsydiarny akt oskarżenia może wnieść pokrzywdzony w razie powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania lub o umorzeniu postępowania w terminie miesiąca od doręczenia mu zawiadomienia o postanowieniu. Warto pamiętać, że radca prawny działający jako pełnomocnik może także sporządzić i podpisać apelację od wyroku sądu okręgowego bez względu na to, czyim jest pełnomocnikiem.
Radca prawny będzie obrońcą?
Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – kodeks karny i niektórych innych ustaw. Projekt zakłada między innymi zrównanie uprawnień adwokatów i radców prawnych w procesie karnym. Resort sprawiedliwości proponuje bowiem przyznanie radcom prawa do występowania w sprawach karnych w charakterze obrońców.
