Pierwszy rodzaj recydywy został uregulowany w treści art. 64 §1 KK – jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Zgodnie z art. 115 §3 KK, przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju oraz ponadto uważa się za przestępstwa podobne przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
W praktyce taki powrót do przestępstwa jest określany jako recydywa podstawowa lub specjalna zwykła. Recydywa szczególna podstawowa to jedna z cięższych postaci recydywy. W jej ramach mieszczą się recydywiści zdemoralizowani, uporczywi lub nieprzystosowani społecznie, a także przestępcy zawodowi, którzy z popełniania przestępstw uczynili sobie stałe źródło dochodu. Jako taka, recydywa szczególna podstawowa pociąga za sobą istotne skutki prawnokarne o charakterze obciążającym dla oskarżonego. Warto już w tym miejscu zaznaczyć, że warunek odbycia kary przez skazanego kary w określonym wymiarze w rozumieniu powyższego przepisu nie jest spełniony, jeżeli dana osoba dopuszcza się kolejnego umyślnego przestępstwa jeszcze przed uprawomocnieniem się poprzedniego wyroku skazującego, choćby w wyroku tym zaliczono na jej poczet okres tymczasowego aresztowania w tej sprawie w rozmiarze równym lub dłuższym niż 6 miesięcy.
Drugi rodzaj recydywy (tzw. multirecydywa) został uregulowany w kolejnym paragrafie omawianego przepisu. Jeżeli sprawca uprzednio skazany w warunkach recydywy podstawowej, który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia, sąd wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Jak zaznaczył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 kwietnia 2012 r. (sygn. akt V KK 41/12), przyjęcie działania w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej z art. 64 § 2 KK jest możliwe tylko wówczas, gdy kolejne, co najmniej trzecie popełnione przez sprawcę przestępstwo jest jednym z tych, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 64 § 2 KK, a więc należy do kategorii przestępstw przeciwko życiu lub zdrowiu, jest przestępstwem zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub innym przestępstwem przeciwko mieniu popełnionym z użyciem przemocy lub groźby jej użycia.
