Niepełnoletni kierujący pojazd bez uprawnień to temat budzący wiele emocji. Nie ulega wątpliwości, że okoliczność ta wpływa na sytuację prawną zarówno sprawcy, jak osób poszkodowanych.
Co do zasady, umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zapewniając poszkodowanemu odszkodowanie, zwalnia jednocześnie sprawcę kolizji z obowiązku wydatkowania odpowiednich kwot w celu pokrycia strat poniesionych przez poszkodowanego. Jednak fakt, że zakład ubezpieczeń przejmuje obowiązek wypłacenia odszkodowania z uwagi na zawartą z posiadaczem pojazdu umowę ubezpieczenia, nie zwalnia kierującego pojazdem z odpowiedzialności cywilnej za wyrządzenie szkody. Trzeba pamiętać, że zakład ubezpieczeń przejmuje jedynie płatności, nie zaś samą odpowiedzialność cywilną sprawcy.
W sytuacji, którą Pani opisuje, sprawcą wypadku był kierowca ciężarówki i to z jego polisy powinno być dochodzone odszkodowanie dla syna – w pełnej wysokości, bez potrącania jakiejkolwiek części tytułem (ewentualnego) przyczynienia się kolegi syna do spowodowania wypadku.
Pamiętaj: W razie zderzenia się dwóch pojazdów mechanicznych przyczynienie się posiadacza pojazdu przewożącego osobę dla niego obcą do powstania doznanej przez nią szkody nie uzasadnia obniżenia odszkodowania należnego tej osobie od posiadacza drugiego pojazdu.
Orzecznictwo: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1978 roku (III CZP 48/78)
Należy jednak liczyć się z tym, że ubezpieczyciel uzna, że kierujący skuterem przyczynił się do spowodowania wypadku i zastosuje wobec niego regres.
Na czym polega regres ubezpieczeniowy? Jest to instytucja, która obejmuje roszczenie ubezpieczyciela od sprawcy – osoby trzeciej – o zwrot odszkodowania za wyrządzenie szkody. Występuje jednakże również regres nietypowy, czyli taki, w którym sprawcą nie jest osoba trzecia, ale sam ubezpieczający. Taka sytuacja, w której to sam ubezpieczający, pomimo zawarcia umowy ubezpieczeniowej i objęcia ochroną, będzie musiał liczyć się ze zwrotem odszkodowania, jakie uiścił ubezpieczyciel, jest wyjątkowa. Dotyczy zatem ściśle określonych sytuacji, w których można mu przypisać winę w stopniu szczególnie rażącym.
Czy zatem jest się czego obawiać? Zasadniczo regres nie dotyka interesów poszkodowanego. Bez wątpienia obawiać się może kierujący skuterem, mimo że nie ukończył trzynastego roku życia.
Pamiętaj: Zachowanie się małoletniego poszkodowanego, któremu z powodu wieku winy przypisać nie można (art. 426 k.c.), może stosownie do art. 362 k.c. uzasadniać zmniejszenie odszkodowania należnego od osoby odpowiedzialnej za szkodę na podstawie art. 436 k.c.
Orzecznictwo: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 września 1975 roku (III CZP 8/75)
W praktyce jednak z góry wiadomo, że nastoletni sprawca zazwyczaj nie posiada żadnego majątku własnego, na bazie którego mógłby dokonać zwrotu kwoty wypłaconych przez towarzystwo ubezpieczeniowe odszkodowań. W takiej sytuacji do odpowiedzialności mogą zostać pociągnięci rodzice małoletniego, którym udowodni się, że nie sprawowali odpowiedniej pieczy nad własnym dzieckiem.
