Różnice te wynikają przede wszystkim ze sposobu ustalania maksymalnego obowiązującego oprocentowania pożyczek. Jak wynika z raportu iff/ZEW – Instytut badań ekonomicznych, zajmujący się analizowaniem rynku europejskiego pod kątem zagadnień finansowych i przemysłowych – z 2010 roku, czternaście krajów UE stosuje w tej kwestii regulacje, a trzynaście w ogóle jej nie posiada.
Najbardziej ogólny podział regulacji stosowanych w krajach europejskich dotyczy sposobu ustalania maksymalnej stopy procentowej. Niewielka grupa krajów zdecydowała się na zastosowanie absolutnego pułapu. Wprowadzony on został w Grecji, Irlandii i na Malcie. W przypadku pozostałych jedenastu krajów, w tym również w Polsce limit został określony jako relatywny – komentuje Jarosław Chęciński, Dyrektor Wykonawczy Profi Credit Poland.
Jak czytamy w raporcie iff/ZEW, maksymalna stopa procentowa w Belgii uzależniona jest od kwoty i typu kredytu. Ustalona jest na poziomie od 10% dla kredytu na rachunku oraz do 19,5% dla kredytów o niskiej wartości. W Estonii natomiast maksymalna stopa procentowa równa się 300% stopy przeciętnej i obliczana jest przez bank centralny. W marcu 2010 roku wynosiła 63,9%.
We Francji maksymalna stopa procentowa równa jest 133% średniej stopy, w zależności od typu kredytu oraz wielkości zobowiązania kredytowego. Waha się od 5,52% dla kredytów mieszkaniowych, do 21,63% dla kredytu konsumpcyjnego. W Grecji limitem oprocentowania objęte są tylko instytucje niebankowe, które muszą liczyć się z ograniczeniem na poziomie 6,75% w skali roku.
W Hiszpanii natomiast przeciętna stopa procentowa nie może przekroczyć 2,5 – krotności stopy ustawowej. Regulacja obejmuje jednak jedynie kredyty na rachunku i pożyczki socjalne na cele mieszkaniowe. Limit dla tych zobowiązań wynosił w marcu 2010 roku10%. W Holandii maksymalny limit odsetkowy określony jest na poziomie 12%, łącznie ze stopą procentową naliczaną od opóźnionych należności.
W Irlandii pożyczkodawcy otrzymują maksymalny limit oprocentowania w momencie występowania o licencję i może on nawet być wyższy niż 187% w skali roku. Na Malcie obowiązuje natomiast czasowy limit w wysokości 8%, jednak nie dotyczy on wielu instrumentów rynkowych.
W Niemczech maksymalna stopa procentowa wynosi 200% i wynika ze średniej liczonej przez bank centralny dla wybranych typów kredytów i okresów zapadalności. W marcu 2010 roku wahała się między 8,18% a 16,4% dla pożyczek konsumenckich krótszych niż 5 lat. W Polsce jest to czterokrotność stopy lombardowej i wynosi obecnie 21%.
W Portugalii maksymalna stopa procentowa równa się 133% przeciętnej, obliczanej co 3 miesiące przez bank centralny, w zależności od rodzaju kredytu. Waha się od 6,7% w przypadku kredytu dla przedsiębiorstw, do 31,6% dla instrumentów kredytu konsumenckiego. Na Słowacji, maksymalna stopa kredytu wynosi 200% przeciętnej stopy dla danego typu kredytów. Ustalanych jest 30 różnych poziomów maksymalnej stopy procentowej w zależności od typu, kwoty oraz okresu zapadalności. Maksymalna stopa procentowa dla danego typu kredytów nie może jednak przekroczyć 400% średniej stopy procentowej dla średniej obejmującej wszystkie rodzaje kredytów. W marcu 2010 r. wynosiła ona maksymalnie 79,8%.
W Słowenii maksymalna stopa procentowa równa się 200% średniej liczonej przez bank centralny. Zależy ona od długości trwania zobowiązania oraz jego wartości. W marcu 2010 sięgała ona od 13,2% przy pożyczce na kwotę 20 tys. euro udzielonej na 120 miesięcy, do 453% dla pożyczki o wysokości 200 euro udzielonej na 2 miesiące. We Włoszech maksymalne oprocentowanie równe jest natomiast 150% średniej, liczonej co 3 miesiące przez Ministerstwo Gospodarki dla wybranego rodzaju kredytu.
W niektórych państwach członkowskich, utrzymywanie wysokich stóp procentowych jest uzasadniane ryzykiem wzrostu upadłości konsumenckiej, szczególnie przy małych kwotach kredytu. W pozostałych krajach przepisy złagodzono, ponieważ ograniczały one dostęp do kredytów, szczególnie osobom o umiarkowanych dochodach. Ocena skutków regulacji z perspektywy równowagi rynkowej wymaga uświadomienia sobie, że każde nowe rozporządzenie wywiera na nią wpływ. Przesunięcie równowagi popytu i podaży na danym rynku od punktu stabilności powoduje, że o wielkości sprzedaży – w tym przypadku wolumenie udzielanych kredytów/pożyczek – zdecyduje krótsza strona rynku. W wypadku regulacji o maksymalnym oprocentowaniu, rolę krótszej strony rynku odgrywa strona podaży, dla której prowadzenie działalności staje się mniej opłacalne.
