Rejestracja odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych

Uwagi ogólne

Obowiązek wnoszenia opłat abonamentowych został w ustawie z 2005 r. o opłatach abonamentowych powiązany z obowiązkiem rejestracji odbiorników i ta konstrukcja umożliwia określenie kręgu podmiotów zobowiązanych. Wyżej wskazana ustawa jest adresowana do wszystkich podmiotów, które posiadają i używają odbiorniki telewizyjne lub radiofoniczne, a obowiązek rejestracji odbiorników, który ma umożliwić zidentyfikowanie zobowiązanych do wnoszenia opłaty abonamentowej, tak samo, jak sama opłata, ma charakter powszechny. Odbiornikiem radiofonicznym albo telewizyjnym jest urządzenie techniczne dostosowane do odbioru programu. Nie będzie nim natomiast np. monitor nieposiadający zdolności do odbierania programów radiowo-telewizyjnych, umożliwiający wyłącznie odtwarzanie nagrań z płyt DVD (zob. wyrok NSA w Warszawie z dnia 19 maja 2016 r., sygn. akt II GSK 2925/14).

Domniemanie używania

W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o opłatach abonamentowych przyjmuje się domniemanie, że podmiot posiadający odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny będący w stanie pozwalającym na natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Z kolei za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych pobiera się opłaty abonamentowe. Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego (art. 2 ust. 1 i 3 ustawy o opłatach abonamentowych).

Rejestracja odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych

Nie ulega wątpliwości, że odbiorniki radiofoniczne i telewizyjne wymagają rejestracji i wnoszenia opłaty abonamentowej, a wykonanie tych obowiązków podlega kontroli. Obowiązkowi rejestracji nie podlegają odbiorniki radiofoniczne i telewizyjne:

1. wykorzystywane wyłącznie przy tworzeniu audycji lub innych przekazów;
2. wykorzystywane wyłącznie do tworzenia, rozpowszechniania lub rozprowadzania programów radiowych lub telewizyjnych, w tym do kontroli jakości rozpowszechniania lub rozprowadzania;
3. przeznaczone przez przedsiębiorcę wyłącznie do sprzedaży lub przekazania osobom trzecim do używania na podstawie umów, jeżeli czynności te należą do przedmiotu działalności gospodarczej danego przedsiębiorcy.

Warunki i tryb rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych określa Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie warunków i trybu rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych.

By dokonać rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych należy złożyć zgłoszenie. Zgłoszenie składa się w terminie 14 dni od dnia wejścia w posiadanie odbiorników.

Złożenie zgłoszenia następuje:

1. bezpośrednio w placówce pocztowej operatora wyznaczonego, z wyłączeniem placówek prowadzonych przez agentów pocztowych, w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 roku  – Prawo pocztowe, albo
2. przesyłką listową, z wykorzystaniem strony internetowej operatora wyznaczonego do wypełnienia zgłoszenia.

W przypadku złożenia zgłoszenia bezpośrednio w placówce pocztowej operatora wyznaczonego, upoważniony pracownik operatora wyznaczonego potwierdza przyjęcie zgłoszenia datownikiem i swoim podpisem oraz wpisuje datę i godzinę przyjęcia zgłoszenia. Operator wyznaczony zwraca użytkownikowi, opatrzony potwierdzeniem przyjęcia, oryginał zgłoszenia, zachowując jego kopię. Opatrzony potwierdzeniem przyjęcia oryginał złożonego zgłoszenia stanowi potwierdzenie złożenia zgłoszenia. Przyjmując zgłoszenie, operator wyznaczony nadaje użytkownikowi indywidualny numer identyfikacyjny użytkownika i wydaje zawiadomienie o nadaniu tego numeru.

Operator wyznaczony umożliwia także użytkownikowi podanie, za pośrednictwem strony internetowej, danych niezbędnych do sporządzenia zgłoszenia, przez udostępnienie elektronicznego formularza do wypełnienia. W przypadku złożenia zgłoszenia za pośrednictwem strony internetowej użytkownik wypełnia elektroniczny formularz zamieszczony na stronie internetowej operatora wyznaczonego, podając dane niezbędne do sporządzenia przez niego zgłoszenia:

1. imię, nazwisko lub nazwę;
2. miejsce zamieszkania albo siedzibę i adres;
3. numer PESEL – w przypadku osób fizycznych objętych rejestrem PESEL i nieprowadzących działalności gospodarczej, a w przypadku cudzoziemców nieposiadających tego numeru, rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
4. NIP – w przypadku podmiotów obowiązanych do posiadania NIP na podstawie ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników
5. miejsce używania odbiorników;
6. informację, czy jest:
   1. osobą fizyczną używającą odbiorników w gospodarstwie domowym lub w samochodzie stanowiącym jej własność albo
   2. podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, sanatorium, żłobkiem, publiczną albo niepubliczną jednostką organizacyjną systemu oświaty, publiczną albo niepubliczną uczelnią, domem pomocy społecznej, albo
   3. innym podmiotem;
7. rodzaj i liczbę odbiorników, przy czym osoba lub podmiot, o którym mowa w pkt 6 lit. a i b, w przypadku posiadania odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego, wykazuje dla każdego z nich cyfrę 1, niezależnie od liczby używanych odbiorników danego rodzaju, a w przypadku ich braku – cyfrę 0;
8. adres poczty elektronicznej;
9. adres do korespondencji.

Operator wyznaczony potwierdza otrzymanie, za pośrednictwem strony internetowej, danych niezbędnych do sporządzenia zgłoszenia, przesyłając niezwłocznie, na wskazany przez użytkownika adres poczty elektronicznej, informację o otrzymaniu danych.

W terminie 4 dni roboczych od dnia wypełnienia elektronicznego formularza przez użytkownika operator wyznaczony wysyła przesyłką listową niebędącą rejestrowaną na wskazany przez użytkownika adres do korespondencji sporządzony formularz zgłoszenia, w celu złożenia podpisu, wraz z kopertą zwrotną. Użytkownik ma obowiązek odesłać nadawcy podpisane zgłoszenie w terminie 14 dni od dnia otrzymania zgłoszenia. W przypadku niedokonania przez użytkownika powyższej czynności, zgłoszenie pozostawia się bez rozpoznania.

W terminie 7 dni od dnia otrzymania podpisanego zgłoszenia operator wyznaczony nadaje użytkownikowi indywidualny numer identyfikacyjny użytkownika. O nadaniu numeru identyfikacyjnego wraz z podaniem numeru rachunku bankowego do dokonywania wpłat z tytułu opłaty abonamentowej operator wyznaczony zawiadamia użytkownika przesyłką listową niebędącą rejestrowaną. Informacja o numerze rachunku bankowego jest również przesyłana na wskazany przez użytkownika adres poczty elektronicznej.

Datą zarejestrowania odbiorników jest:

1. w przypadku złożenia zgłoszenia bezpośrednio w placówce pocztowej operatora wyznaczonego, dzień nadania indywidualnego numeru identyfikacyjnego użytkownika w placówce pocztowej operatora wyznaczonego;
2. w przypadku złożenia zgłoszenia przesyłką listową, z wykorzystaniem strony internetowej operatora wyznaczonego do wypełnienia zgłoszenia, jest to dzień podania przez użytkownika, za pośrednictwem strony internetowej operatora wyznaczonego, danych niezbędnych do sporządzenia zgłoszenia.

Kontrola wykonywania obowiązku rejestracji

Kontrolę wykonywania obowiązku rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz obowiązku uiszczania opłaty abonamentowej prowadzi operator wyznaczony. W przypadku przedsiębiorców należy podkreślić, że nie jest to kontrola przedsiębiorstwa prowadzona w trybie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tylko kontrola posiadania niezarejestrowanych odbiorników prowadzona w trybie ustawy z 2005 r. o opłatach abonamentowych, zatem – jak się wskazuje – nie ma obowiązku ani potrzeby informowania o zamiarze jej przeprowadzenia. Podkreśla się, że informowanie o przyszłej kontroli w istocie rzeczy udaremniałoby osiągnięcie jej celu. W toku kontroli ustaleniu podlegają m.in. takie okoliczności jak  posiadanie odbiorników radiofonicznych lub telewizyjnych przez kontrolowany podmiot, czy niedopełnienie obowiązku ich rejestracji oraz uiszczania opłat. Brak rejestracji i opłat organ może ustalić samodzielnie, natomiast posiadanie odbiorników może być stwierdzone w toku kontroli na miejscu w pomieszczeniach kontrolowanego podmiotu (zob. wyrok NSA w Warszawie z dnia 19 maja 2016 r., sygn. akt II GSK 2925/14). W przypadku stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego pobiera się opłatę w wysokości stanowiącej trzydziestokrotność miesięcznej opłaty abonamentowej obowiązującej w dniu stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika.

Podstawa prawna:
Art. 2, art. 5, art. 7 ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz.U.2014.1204).
§ 2, § 3, § 4, § 5, § 6, § 10 rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie warunków i trybu rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych (Dz.U.2013.1676).