Zgodnie z ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się przede wszystkim nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Warto w tym miejscu podkreślić, że ustawa za wypadek przy pracy uznaje także inne sytuacje, które szczegółowo wymienia w art. 3.
Jeżeli nieszczęśliwie dojdzie do wypadku przy pracy i po okresie leczenia i rehabilitacji pracownik nadal nie może wykonywać swojej pracy, to w takiej sytuacji powinien starać się o rentę wypadkową. Ważną informacją jest to, że do uzyskania renty nie jest istotny staż pracy a jedynie stan zdrowia pracownika. Z drugiej strony staż pracy wpływa na wysokość przyznanej renty. Zgodnie z ogólną zasadą renty spowodowane wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową zachowują preferencyjny sposób ustalania ich wysokości i nie mogą być niższe niż:
- 60 procent podstawy wymiaru renty dla osoby częściowo niezdolnej do pracy, czyli takiej, która miała dawną III grupę inwalidzką,
- 80 procent podstawy wymiaru renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy, czyli takiej, która miała dawną II grupę inwalidzką oraz
- 100 procent podstawy wymiaru renty dla osoby uprawnionej do renty szkoleniowej.
Aby uzyskanie renty wypadkowej było w ogóle możliwe zainteresowany musi dopełnić kilku niezbędnych formalności. Przede wszystkim fakt wypadku należy niezwłocznie zgłosić pracodawcy – może to zrobić każdy świadek zdarzenia. Po zgłoszeniu pracodawca przeprowadza właściwe postępowanie mające na celu wyjaśnienie całego zdarzenia, a następnie sporządza protokół z przeprowadzonych czynności. Po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez poszkodowanego pracownika – jeżeli nadal nie jest on zdolny do pracy nawet częściowo – składa on wniosek o przyznanie pieniędzy wraz z odpowiednią dokumentacją od pracodawcy i lekarza do właściwej dla siebie jednostki ZUS. Do wniosku dołączamy zatem kwestionariusz okresów składkowych i nieskładkowych (formularz ZUS Rp-6), dokument potwierdzający wysokość naszych zarobków, zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz ZUS N-9), wywiad zawodowy (formularz ZUS N-10), a także omawiany wcześniej protokół ustalenia przyczyn i okoliczności wypadku przy pracy , decyzję właściwego inspektora sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej – gdy o rentę ubiega się osoba, u której stwierdzono chorobę zawodową. Po złożeniu właściwej dokumentacji ZUS ma 7 dni na to, aby wyznaczyć termin na przeprowadzenie badania poszkodowanego przez własnego lekarza orzecznika – wszystko po to, aby obiektywnie ocenić stan zdrowia pracownika, który stara się o rentę wypadkową.
Pamiętajmy jednak, że nie każdy wypadek przy pracy uprawnia nas do uzyskania renty. Nie będzie ona przysługiwała, gdy wyłączną przyczyną wypadku było umyślne lub wskutek rażącego niedbalstwa naruszenie przez ubezpieczonego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia – taka sytuacja musi zostać także udowodniona. Brak renty zajdzie także w sytuacji, gdy wypadek spowodowany został w czasie, w którym pracownik znajdował się w stanie nietrzeźwości lub od wpływem środków odurzających czy też substancji psychotropowych i jednocześnie przyczynił się w znacznym stopniu do zaistniałego wypadku.
