Zgodnie z treścią art. 441 Kodeksu cywilnego, jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy. Roszczenie regresowe pojawia się z reguły, gdy istnieje odpowiedzialność solidarna – po stronie uprawnionej lub zobowiązanej istnieje więcej niż jedna osoba. Solidarna współodpowiedzialność kilku podmiotów na podstawie art. 441 KC dotyczy przypadków, gdy konsekwencją ich zachowania jest jedna szkoda. Przewidziana zatem w tym przepisie odpowiedzialność solidarna ma miejsce również wówczas gdy kilka osób, kilkoma czynami, stanowiącymi czyny niedozwolone, wyrządziło jedną szkodę czyli, gdy w sferze dóbr prawnie chronionych poszkodowanego nie można oznaczyć (wydzielić) uszczerbków wywołanych zachowaniami poszczególnych podmiotów.
Typową podstawą prawną regresu jest jednak przepis art. 518 KC, zgodnie z którym osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:
- jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;
- jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;
- jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie;
- jeżeli to przewidują przepisy szczególne.
W wypadkach powyższych wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne. Jeżeli wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej. Jak była już mowa na początku, roszczenie regresowe powstaje zatem w sytuacji realizacji określonego świadczenia przez osobę, która nie była do niego zobowiązana w całości lub odpowiedniej części. Jeśli płaci cudzy dług może skutecznie dochodzi jego zwrotu od rzeczywistego dłużnika. Jak zaznaczył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lutego 2009 r. (sygn. akt II CSK 452/08), wejście w prawa wierzyciela do wysokości dokonanej zapłaty, na podstawie powyższego przepisu, wymaga spłaty cudzego zadłużenia przez osobę trzecią, która ponosi za ten dług osobistą odpowiedzialność. Celem takiego podstawienia jest zabezpieczenie osoby spłacającej, a wobec wystąpienia tego skutku z mocy ustawy, należy przyjąć, że może być on osiągnięty przez przejęcie także praw akcesoryjnych, zabezpieczających wierzytelność, jak hipoteki, czy też poręczenia. Uregulowanie to odnosi się do poręczycieli, którzy spełnili wymienione wymagania, uprawniając ich do żądania od dłużnika zwrotu wszystkiego, co świadczyli na rzecz wierzyciela oraz uzyskania udzielonego mu przez dłużnika zabezpieczenia.
