W 2010 roku, co piąty konsument w Europie doświadczył problemów związanych z nabywaniem towarów i usług na jednolitym rynku. Jeżeli sprzedawca odmawia naprawy zepsutego, ale wciąż objętego gwarancją, laptopa lub jeśli biuro podróży nie zgadza się na zwrot kosztów nieudanego wyjazdu, istnieją sposoby rozwiązania tych sporów bez potrzeby wchodzenia na drogę sądową. Niestety jednak pozasądowe rozstrzyganie sporów w Unii Europejskiej możliwe jest aktualnie jedynie w przypadku niektórych branż lub niektórych dziedzin.
W celu rozwiązania tej kwestii Komisja Europejska ogłosiła pakiet wniosków ustawodawczych, które mają zagwarantować, że wszyscy konsumenci Unii Europejskiej będą mieli możliwość rozwiązywania problemów bez potrzeby wchodzenia na drogę sądową, i to bez względu na rodzaj produktu czy usługi, których dotyczy spór umowny, i bez względu na miejsce ich nabycia na terenie europejskiego jednolitego rynku, czyli w państwie zamieszkania lub za granicą. Z myślą o konsumentach dokonujących zakupów z innego państwa Unii Europejskiej za pośrednictwem Internetu Komisja chce stworzyć ogólnounijną wspólną platformę internetową, która umożliwi przeprowadzanie całej procedury rozstrzygania sporów umownych za pośrednictwem Internetu w ciągu 30 dni.
Alternatywne metody rozstrzygania sporów konsumenckich (ADR) stanowią rozwiązanie szybsze, tańsze i prostsze w zastosowaniu niż postępowanie sądowe. Skorzystają na tym również przedsiębiorstwa, którym ADR ułatwi lepsze zarządzanie stosunkami z klientami, a także poprawę wizerunku firmy. Celem nowego pakietu aktów prawnych proponowanego przez Komisję jest zwiększenie zaufania konsumentów do ogólnounijnego jednolitego rynku, który oznacza dla nich większy wybór oraz korzystniejsze ceny, a tym samym przyczynienie się do wzrostu unijnej gospodarki.
Co zostało przyjęte?
Dyrektywa w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów (ADR) ma na celu zapewnienie istnienia wysokiej jakości podmiotów pozasądowych rozpatrujących wszelkie spory umowne między konsumentami i przedsiębiorstwami. Zgodnie z przepisami przewidzianymi we wniosku:
- podmioty ADR będą miały obowiązek spełnienia określonych kryteriów jakości, czyli będą musiały posiadać odpowiednie kwalifikacje oraz działać w sposób bezstronny, przejrzysty, skuteczny i sprawiedliwy;
- przedsiębiorstwa będą musiały informować konsumentów o podmiocie ADR właściwym do rozpatrywania ewentualnych sporów umownych w stosunku do nich;
- podmioty ADR będą rozstrzygały spory w ciągu 90 dni.
Rozporządzenie w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów, zgodnie z którym powstanie ogólnounijna platforma internetowa, która stanowić będzie jeden wspólny punkt dostępu dla konsumentów i przedsiębiorstw służący internetowemu rozstrzyganiu sporów dotyczących zakupów dokonanych przez Internet w innym państwie Unii Europejkiej. Ten wspólny europejski punkt dostępu będzie automatycznie przesyłał skargę konsumenta do właściwego krajowego podmiotu ADR i ułatwi rozstrzygnięcie sporu w ciągu 30 dni.
Jaka jest korzyść dla konsumentów i przedsiębiorców?
Konsumenci zyskają dostęp do skutecznego i niedrogiego sposobu rozstrzygania sporów z przedsiębiorcami, niezależnie od nabywanych towarów i usług, sposobu ich, a także miejsca zakupu w Unii Europejskiej. Ponadto, konsumenci dokonujący zakupów przez Internet w innym państwie Unii Europejskiej będą mogli rozstrzygać spory umowne z unijnymi przedsiębiorcami całkowicie przez Internet.
Z kolei dla przedsiębiorców dostęp do alternatywnych metod rozstrzygania sporów będzie miał kluczowe znaczenie dla zarządzania stosunkami z klientami oraz do poprawy wizerunku firmy, jak również pozwoli zaoszczędzić koszty postępowania sądowego. Konsumenci i przedsiębiorcy w całej Europie będą mieli pewność, że europejskie podmioty pozasądowe rozstrzygające ich spory będą spełniały te same kryteria: przejrzystość, odpowiednie kwalifikacje, bezstronność, skuteczność i sprawiedliwość. Wzrost zaufania konsumentów przełoży się na większą aktywność w poszukiwaniu korzystnych ofert i najlepszych cen na całym jednolitym rynku UE, co zwiększy konkurencję i wzrost gospodarczy.
Parlament Europejski i Rada UE zobowiązały się przyjąć pakiet do końca 2012 r. jako działanie priorytetowe przewidziane w Akcie o jednolitym rynku (zob. IP/11/469). Pakiet stanowi także dokończenie jednego z działań w ramach Europejskiej agendy cyfrowej. Po przyjęciu pakietu państwa członkowskie Unii Europejskiej będą miały 18 miesięcy na wdrożenie dyrektywy ADR. Oznacza to, że wysokiej jakości podmioty pozasądowe ADR powinny być dostępne na całym terenie UE w drugiej połowie 2014 r. Wspólna ogólnounijna platforma dla internetowego systemu rozstrzygania sporów zostanie w pełni uruchomiona sześć miesięcy po tym terminie – tzn. na początku 2015 r., ponieważ jej funkcjonowanie wymaga, aby, tam gdzie to konieczne, stworzyć i dostosować podmioty pozasądowe.
