Promocja budownictwa efektywnego energetycznie oraz poprawa charakterystyki energetycznej budynków jest podstawowym celem ustawy. Świadectwo charakterystyki energetycznej jest dokumentem zawierającym informacje o charakterystyce energetycznej (to zbiór danych i wskaźników określających zapotrzebowanie na energię) budynku lub jego części przeznaczonej do odrębnego użytkowania.
W założeniach zaproponowano rozwiązania, które zapewnią wdrożenie dyrektywy 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Ma ona przyczynić się do poprawy efektywności energetycznej budynków przez rozszerzenie i udoskonalenie systemu certyfikacji energetycznej budynków oraz kontroli systemów ogrzewania i klimatyzacji.
Efektem proponowanych regulacji ma być ograniczenie zużycia energii w budynkach, ochrona środowiska naturalnego oraz rozwój nowoczesnych technologii w budownictwie i instalacjach z nim związanych. Chodzi o osiągnięcie znaczących oszczędności w sektorze budownictwa, który jest jednym z najbardziej energochłonnych.
Zgodnie z założeniami, ma być ustanowiony obowiązek wykonania i przekazywania świadectwa charakterystyki energetycznej (lub jego kopii) nowego budynku tylko w przypadku, gdy taki budynek jest wznoszony i sprzedawany nowemu nabywcy (lub wynajmowany).
Przewidziano możliwość sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej budynku (lub jego części) na podstawie jego charakterystyki energetycznej. Będzie można także przygotować świadectwa charakterystyki energetycznej dla kolejnych budynków – na podstawie świadectwa wykonanego dla pierwszego budynku. Chodzi o budynki o podobnych rozwiązaniach konstrukcyjnych, materiałowych i instalacyjnych oraz użytkowych.
Taka sama zasada będzie obowiązywać przy sporządzaniu świadectwa charakterystyki energetycznej lokalu. Oznacza to, że na podstawie świadectwa wykonanego dla pierwszego lokalu – będą sporządzane kolejne, oczywiście dla mieszkań o podobnych parametrach jak to pierwsze.
W uzasadnionych przypadkach będzie można opracować tzw. wzorcowe świadectwo charakterystyki energetycznej budynków. Ma być opracowane dla grup lokali charakteryzujących się tymi samymi parametrami energetycznymi i konstrukcyjno-materiałowymi. Oznacza to, że w przypadku sprzedaży lub najmu, świadectwo charakterystyki energetycznej sporządzone dla lokalu reprezentatywnego będzie wykorzystywane jako świadectwo każdego z pozostałych lokali grupy.
Zgodnie z założeniami, świadectwo charakterystyki energetycznej będzie nieważne:1) po 10 latach od jego sporządzenia, 2) po stwierdzeniu w nim oczywistych i rażących błędów w trakcie prowadzonego postępowania w sprawie utraty uprawnień do sporządzania takich dokumentów.
W nowych regulacjach przewidziano wprowadzenie przepisów zapewniających egzekwowanie obowiązku sporządzania i przekazywania świadectw charakterystyki energetycznej w przypadku sprzedaży budynku lub jego części. Zaproponowano rozwiązanie, w myśl którego zbywca budynku (lub jego części) będzie zobowiązany do przekazania nabywcy świadectwa charakterystyki energetycznej lub jego kopii. W przypadku, gdy nie wywiąże się z tego obowiązku w określonym terminie, to nabywca będzie mógł sporządzić świadectwo na jego koszt. Ta zasada ma też dotyczyć najmu.
Przewidziano również zapewnienie kontroli świadectw charakterystyki energetycznej oraz protokołów z przeglądów systemów grzewczych i klimatyzacji oraz kotłów przez ministra od spraw budownictwa.
Zgodnie z nowymi regulacjami, minister odpowiedzialny za budownictwo będzie zobowiązany do opracowania krajowego planu działań, którego celem będzie zwiększenie liczby budynków o niemal zerowym zużyciu energii. Ustawa zobowiąże także ministra do prowadzenia monitoringu budynków zajmowanych przez władze publiczne, dotyczącego prowadzonych remontów, opracowanych świadectw, podejmowanych działań zmniejszających zużycie energii.
Wprowadzony zostanie obowiązek sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej dla istniejących budynków o powierzchni użytkowej przekraczającej 500 m2 (od 9 lipca 2015 r. – 250 m2), zajmowanych przez władze publiczne i często odwiedzanych. W takich obiektach świadectwo charakterystyki energetycznej ma być umieszczane w widocznym miejscu. Powinno to przyczynić się do upowszechniania informacji o charakterystyce energetycznej budynków. Zniesiony zostanie obowiązek kontroli kotłów o efektywnej wydajności powyżej 20 kW użytkowanych co najmniej 15 lat.
Przepisy dotyczące obowiązku wykonania świadectw nie będą dotyczyć budynków m.in.: wpisanych do rejestru zabytków (np. starych kamienic); używanych jako miejsca kultu i działalności religijnej (np. kościołów); przeznaczonych do użytkowania na okres nie dłuższy niż 2 lata; mieszkalnych z użytkowaniem nie dłuższym niż 4 miesiące w roku; wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2. W tej grupie znajdą się także budynki rolnicze niemieszkalne o jednostkowym zapotrzebowaniu na energię nie wyższym niż 50 kW/(m2.rok).
W projekcie ustawy będzie także przepis zwalniający z obowiązku certyfikacji energetycznej budynki, które będą miały ważne świadectwo energetyczne wydane na podstawie dotychczasowych przepisów prawa budowlanego.
Minister odpowiedzialny za sprawy budownictwa będzie prowadził centralny rejestr w systemie teleinformatycznym. Znajdą się w nim aktualizowane listy uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, wykaz świadectw, wykaz protokołów z kontroli systemów ogrzewania i klimatyzacji oraz rejestr budynków zajmowanych przez władze publiczne.
Rejestr usprawni wyszukiwanie osób posiadających uprawnienia, umożliwi sprawną weryfikację świadectw oraz protokołów z kontroli, a także zostanie wykorzystany w statystyce i sprawozdawczości związanej z poprawą efektywności energetycznej sektora publicznego.
Zaplanowano rozszerzenie katalogu osób, które będą mogły sporządzać świadectwa charakterystyki energetycznej budynków (lub ich części). Zrezygnowano z egzaminu, jako jednej z form nabycia uprawnień. Zatem osoby, które ukończyły studia prowadzące do uzyskania kompetencji inżynierskich – z chwilą wpisu do rejestru – będą uprawnione do sporządzania świadectw. Z kolei osoby legitymujące się ukończeniem studiów wyższych na kierunku nietechnicznym będą musiały ukończyć studia podyplomowe, aby uzyskać uprawnienia.
Dodatkowo prawo do sporządzania świadectw uzyskają osoby posiadające wykształcenie średnie oraz uprawnienia budowlane. Jednocześnie osoby, które uzyskały uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej na podstawie prawa budowlanego, zachowają je.
W projekcie ustawy zostaną określone obowiązki osób wykonujących świadectwa charakterystyki energetycznej budynku (lub jego części), a także przypadki utraty uprawnień do sporządzania takich świadectw. Osoba, która straci uprawnienia zostanie wykreślona z centralnego rejestru, a o ponowny wpis do niego będzie mogła się ubiegać po 2 latach.
Zgodnie z założeniami, przepisy ustawy i rozporządzenia zostaną opublikowane w III kwartale 2013 r. Będzie to oznaczać uchylenie większości przepisów ustawy Prawo budowlane, dotyczących świadectw charakterystyki energetycznej, kontroli systemów ogrzewania i klimatyzacji, a także oceny energetycznej budynków.
Równolegle z pracami nad omawianym projektem toczą się prace nad zmianą przepisów techniczno-budowlanych dotyczących charakterystyki energetycznej budynków. Chodzi o określenie wymagań odnoszących się do ochrony cieplnej, energooszczędności budynków oraz systemów technicznych zużywających energię w budynku.
Proponowane wymogi mają dotyczyć nowych oraz użytkowanych budynków podlegających przebudowie oraz rozbudowie, i funkcjonować będą wraz z przepisami dotyczącymi promocji poprawy charakterystyki energetycznej budynków, a także nowymi standardami ich projektowania. Dzięki tym działaniom zapewnione zostanie systemowe podejście do wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem energii w budynkach.
