Spis treści
Czym właściwie jest umowa leasingu?
Kodeks wskazuje, że przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Umowa leasingu to stosunkowo nowy rodzaj kontraktu. Przez długi czas umowa ta funkcjonowała w polskiej praktyce gospodarczej jako umowa nienazwana. Jej pojawienie się w Kodeksie cywilnym datować należy na koniec 2000 roku, na skutek nowelizacji tego, podstawowego dla prawa cywilnego, aktu. W światowym obrocie gospodarczym występują różne warianty umowy leasingu. Wariant obecny w naszym systemie prawnym nosi miano leasingu finansowego, pośredniego. Leasing finansowy zakłada obowiązek oddania przez leasingodawcę (zwanego finansującym) leasingobiorcy (zwanemu korzystającym) rzeczy do używania na czas oznaczony, odpowiadający okresowi, w którym rzecz ulegnie pełnej amortyzacji (innymi słowy, na czas utraty wartości rzeczy). Oczywiście nie chodzi tu o całkowitą utratę wartości. Pojazdy, które są w ten sposób finansowane, znacznie tracą na swej wartości początkowej (po upływie np. pięciu lat), a mimo to nadal przedstawiają określoną wartość. Założeniem umowy jest dostarczenie korzystającemu rzeczy, która będzie przedstawiała pewien poziom jakości przez dany czas. Po tym czasie rzecz nadal będzie zdatna do użytku, ale jej jakość już nie będzie tak wysoka ze względu na zużycie (amortyzację). Dlatego też leasing jest tak korzystny dla przedsiębiorstw, którym nie zależy na nabyciu rzeczy na własność (co wiąże się z późniejszą kosztowną konserwacją i ewentualną odsprzedażą). Istotniejsza jest w tym przypadku gwarancja zdatności do użycia rzeczy, którą – po zapłacie wszystkich rat – można zamienić na nową (na podstawie kolejnej umowy leasingu).
Utrata przedmiotu leasingu
Gdy umowa leasingu została zawarta (prawo przewiduje formę pisemną pod rygorem nieważności) i rzecz została korzystającemu wydana, a następnie – z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności – rzecz ta została przez korzystającego utracona, umowa leasingu wygasa. Wygaśnięcie tej umowy następuje zatem wraz ze ziszczeniem się przesłanek, do których należy zaliczyć:
- fakt utraty rzeczy,
- nastąpienie utraty rzeczy po wydaniu jej korzystającemu,
- brak odpowiedzialności finansującego za utratę rzeczy.
Korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o utracie rzeczy, a finansujący ma prawo żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie i niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody. Jeżeli zatem korzystający odebrał wymarzone auto z salonu samochodowego, a następnie – na skutek wymuszenia pierwszeństwa przejazdu – doprowadził do jego uszkodzenia (przy czym uszkodzenie jest na tyle istotne, że pojazd nadaje się do kasacji z uwagi na koszty naprawy przewyższające jego aktualną wartość), fundusz leasingowy (leasingodawca, finansujący) z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością zażąda spłaty pozostałych rat. Dlatego też tak ważne jest to, aby pojazd będący przedmiotem leasingu był ubezpieczony. Utrata pojazdu może nastąpić nie tylko na drodze szkody całkowitej (jak wyżej), ale także kradzieży. W przypadku utraty przedmiotu leasingu korzystający ma obowiązek natychmiastowej spłaty wszystkich pozostałych rat, z tym, że należy pamiętać, iż – w dużej mierze – celem uiszczania rat leasingowych jest zwrot kosztów poniesionych przez finansującego w związku z uzyskaniem i przekazaniem korzystającemu przedmiotu leasingu. W następnej kolejności jest zapłata wynagrodzenia. Jeżeli pojazd jest ubezpieczony (obowiązek ubezpieczenia wynikać może z umowy leasingu), ubezpieczyciel zwróci finansującemu równowartość ceny samochodu, co w przeważającym stopniu powinno zmniejszyć zobowiązanie pieniężne korzystającego względem finansującego.
Podstawa prawna:
Art. 7091, art. 7095 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 121).
