Kwestie z tym związane reguluje Ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U z 2009r., Nr 205, poz.1585 ze zm.), Ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r., Nr 167, poz. 1322 ze zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz. U. z 2002r., Nr 200, poz. 1692 ze zm.)
Ważny jest rodzaj działalności
Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana w zależności od rodzaju działalności płatnika składek, według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Kategorie ryzyka wraz z odpowiadającymi im stopami procentowymi składki dla poszczególnych grup działalności ustala Minister Pracy i Polityki Społecznej. Zróżnicowanie stóp procentowych jest wynikiem różnych zagrożeń wypadkiem lub chorobą zawodową oraz związanych z tym ryzykiem w poszczególnych grupach zawodowych. Kategorię ryzyka dla grup działalności ustala się na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za trzy ostatnie lata kalendarzowe, dostępne w dniu 31 stycznia danego roku. Obowiązuje ona nie dłużej niż 3 lata składkowe.
Składka zależy również od liczby zgłoszonych do ubezpieczenia
Płatnicy składek wypadkowych są podzieleni na dwie grupy:
– zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych oraz
– zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych.
Dla wszystkich płatników składek, zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych, stopa procentowa składki na to ubezpieczenie jest taka sama i wynosi 50% najwyższej stopy procentowej, ustalonej na dany rok składkowy dla danej grupy działalności. Taka sama stopa procentowa składki obowiązuje dla płatników składek niepodlegających wpisowi do rejestru REGON. O ostatecznej wysokości stopy procentowej składki dla płatników, którzy zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych i byli zobowiązani do składania ZUS IWA za trzy ostatnie lata kalendarzowe decyduje zarówno stopa procentowa ustalona dla grupy działalności, jak i indywidualny wskaźnik korygujący ustalany przez ZUS. Dopuszczalne wartości wskaźnika korygującego wynoszą od 0,5 do 1,5. Stopę procentową składki ZUS ustala tym płatnikom składek, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe przesłali informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe – ZUS IWA. Informację tę przekazują płatnicy, którzy podlegają wpisowi do rejestru REGON a także byli zgłoszeni w ZUS jako płatnicy składek na ubezpieczenie wypadkowe nieprzerwanie przez cały rok kalendarzowy i przynajmniej jeden dzień w styczniu następnego roku oraz zgłaszali w roku kalendarzowym, za który składana jest informacja, średnio co najmniej 10 ubezpieczonych do ubezpieczenia wypadkowego. Pozostali płatnicy składek samodzielnie ustalają stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe. Dla nich stopa procentowa tej składki wynosi tyle co stopa procentowa określona dla grupy działalności, do której należą.
Projektowane zmiany
Projekt Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków zakłada wzrost składki wypadkowej od 1 kwietnia 2012 r. Dotychczasowa stawka zmieni się z 1,67% na 1,93%. Zmiany mają dotyczyć przedsiębiorców, którzy zatrudniają nie więcej niż 9 pracowników oraz płatników, którzy nie są zarejestrowani w systemie REGON. Projekt rozporządzenia wprowadza nowe kategorie ryzyka i odpowiadające im stopy procentowe składki. W stosunku do obowiązującej regulacji tę samą kategorię ryzyka i tę samą stopę procentową składki zachowają 22 grupy działalności. Wzrost kategorii ryzyka i tym samym wzrost stopy procentowej składki dotyczy 14 grup, natomiast w przypadku 28 grup efektem zmiany kategorii ryzyka jest obniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.
