ESZP jest ogólnounijną platformą wymiany najlepszych praktyk, badań oraz informacji na temat sposobu zapobiegania przestępczości. Od 2001 r. ESZP wspierała takie działania, pomagając organom ścigania, pracownikom socjalnym i osobom pracującym z młodzieżą, pracownikom służby zdrowia, nauczycielom i pracownikom naukowym, a także osobom odpowiedzialnym za wyznaczanie kierunków polityki na szczeblu UE i krajowym.„Finansowana ze środków unijnych Europejska Sieć Zapobiegania Przestępczości wspiera działania państw członkowskich w zakresie zapobiegania przestępczości, aby zwiększyć bezpieczeństwo naszych społeczeństw.Z dzisiejszego sprawozdania wynika, że sieć działa dobrze. Zasugerowano w nim, w jaki sposób może ona przynieść w przyszłości większe zmiany w terenie”, powiedziała komisarz do spraw wewnętrznych Cecilia Malmström.
Wśród innych dziedzin ESZP zwraca szczególną uwagę na przestępstwa popełniane przez młodocianych, przestępstwa popełniane w miastach oraz przestępstwa powiązane z narkotykami. Koncentruje się ona na przykład na działaniach podnoszących stan świadomości, organizując europejską nagrodę w zakresie zapobiegania przestępczości, coroczny ogólnoeuropejski konkurs w którym nagradzane są najlepsze europejskie projekty w zakresie zapobiegania przestępczości; na kwestiach związanych z narkotykami np. poprzez projekt prewencyjny dla dzieci ze szkół podstawowych i średnich w Holandii; na kwestii przemocy w rodzinie poprzez prowadzony na szeroką skalę projekt współpracy władz lokalnych, policji i służby zdrowia w Malmö, w Szwecji.
Pełny wykaz działań i sprawdzonych rozwiązań promowanych w ramach ESZP dostępny jest w MEMO MEMO/12/925.
Dzisiejsze sprawozdanie Komisji pokazuje, że ESZP osiągnęła dobre wyniki w ciągu ostatnich dwóch i pół roku. Istnieje jednak możliwość dalszego usprawnienia działania sieci. Na przykład, ESZP powinna ściślej ukierunkować swoje produkty (dokumenty tematyczne, sprawozdania, analizy itp.) na potrzeby osób pracujących w zakresie zapobiegania przestępczości, np. poprzez publikowanie materiałów na temat dobrych praktyk niezbędnych dla specjalistów na szczeblu regionalnym i lokalnym.
W sprawozdaniu Komisji zaleca się również, aby ESZP zacieśniła stosunki z Eurostatem (w celu wprowadzenia lepszych informacji statystycznych na szczeblu UE), Europejskim Kolegium Policyjnym, CEPOL (dla kontaktów z specjalistami na szczeblu lokalnym), oraz Europejskim Urzędem Policji, Europolem (w celu zidentyfikowania przyszłych wyzwań i priorytetów w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej).
W większości państw UE poziom przestępczości malał od ostatnich 10 lat. Istnieją jednak znaczne różnice pomiędzy różnymi formami przestępczości. Od 2006 do 2009 r. w szeregu państw członkowskich policja odnotowała wzrost przestępstw, zwłaszcza w odniesieniu do kradzieży z włamaniem i handlu narkotykami. Jednocześnie znacznie spadł poziom odnotowanych przestępstw w zakresie kradzieży pojazdów silnikowych, przestępstw z użyciem przemocy i rozboju.
