Spis treści
Od tej pory sprawy o wykroczenia będą utrwalane w systemie cyfrowej rejestracji rozpraw, a w pisemnym protokole znajdą się jedynie podstawowe – o czym mowa będzie dalej. Dzięki nowym przepisom sędzia będzie się mógł skupić na prowadzeniu sprawy, a samo postępowanie sądowe zyska walor większej transparentności, bowiem w protokole zostanie utrwalone wszystko, co dzieje się na sali rozpraw. Jak podaje Ministerstwo Sprawiedliwości e-protokół działa już na 1017 salach rozpraw w 86 sądach (11 apelacyjnych, 45 okręgowych i 30 rejonowych). Od początku wdrożenia systemu we wszystkich sądach objętych wdrożeniem utrwalono ponad 700 tys. rozpraw. Oznacza to, że średnio na miesiąc utrwalanych jest obecnie ok. 40 tys. rozpraw. Co więcej należy wskazać, że w ramach projektu „Wdrożenie protokołu elektronicznego w sprawach cywilnych i wykroczeniowych” do dnia 28 lutego 2015 r. planowane jest wyposażenie kolejnych 1206 sal rozpraw.
E-protokół z rozprawy
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, protokół sporządza się z każdej czynności mającej istotne znaczenie dla sprawy, a w szczególności z rozprawy i posiedzenia, a także z dokonanych poza rozprawą czynności dowodowych, chyba że ustawa stanowi inaczej. Z rozprawy sporządza się:
- protokół utrwalający przebieg rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk oraz
- protokół pisemny.
O utrwalaniu przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk należy uprzedzić osoby uczestniczące w rozprawie. Protokół utrwalający przebieg rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk podpisuje protokolant podpisem elektronicznym gwarantującym identyfikację osoby protokolanta oraz rozpoznawalność jakiejkolwiek późniejszej zmiany protokołu. E-protokół nie podlega sprostowaniu. Natomiast protokół pisemny jest jednobrzmiący z zapisem tekstowym i jest sporządzany przy użyciu systemu teleinformatycznego służącego do utrwalania przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk oraz powinien zawierać:
- oznaczenie rozpoznawanej sprawy, sądu, czasu i miejsca rozprawy oraz – w zakresie niezbędnym ze względu na cele postępowania lub określonym przez przepisy szczególne – osób w niej uczestniczących;
- wzmiankę co do jawności rozprawy i trybu postępowania;
- wydane na rozprawie postanowienia i zarządzenia, a jeżeli postanowienie lub zarządzenie sporządzono osobno – wzmiankę o jego wydaniu;
- wniesione ustnie na rozprawie zażalenia;
- wzmiankę o złożeniu lub cofnięciu żądania ścigania wykroczenia, o odstąpieniu oskarżyciela od oskarżenia, o wstąpieniu prokuratora do postępowania, o złożeniu przez obwinionego wniosku o skazanie go w określony sposób bez przeprowadzania postępowania dowodowego, o prowadzeniu sprawy w trybie przyspieszonym i godzinie doprowadzenia obwinionego albo o odstąpieniu od jego przymusowego doprowadzenia, o złożeniu przez stronę w trybie przyspieszonym wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, a także o cofnięciu środka zaskarżenia.
Strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciele ustawowi mają prawo do zapoznania się z zapisem dźwięku albo obrazu i dźwięku z rozprawy w siedzibie sądu, a obwiniony pozbawiony wolności – w administracji odpowiedniego zakładu, oraz do bezpłatnego otrzymania z akt sprawy, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, zapisu dźwięku z rozprawy, chyba że został sporządzony wyłącznie protokół pisemny. Należy jednak pamiętać o tym, że wydanie na wniosek zapisu dźwięku z rozprawy na informatycznym nośniku danych następuje odpłatnie.
Uzasadnienie wyroku w sprawie o wykroczenie
W konsekwencji wprowadzenia utrwalania przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk zmieniony zostały również kwestie dotyczące instytucji uzasadnienia wyroku. Jeżeli przebieg rozprawy utrwala się za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, uzasadnienie wyroku może być z urzędu przedstawione wyłącznie w formie ustnej, bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku. Zgodnie z nowymi przepisami, sędzia zostaje zatem zwolniony z konieczności sporządzania pisemnych uzasadnień, bowiem ogłaszając wyrok, może wygłosić ustne uzasadnienie – przy czym przed przedstawieniem uzasadnienia wyroku w formie ustnej należy uprzedzić o tym strony. W takim przypadku w terminie zawitym 7 dni od daty ogłoszenia wyroku strona może złożyć pisemny wniosek o sporządzenie i doręczenie przekładu uzasadnienia wyroku przedstawionego w formie ustnej. Dla obwinionego pozbawionego wolności, który nie ma obrońcy i nie był obecny podczas ogłaszania wyroku lub przedstawiania ustnego uzasadnienia, termin ten biegnie od daty doręczenia mu wyroku. Prezes sądu odmawia przyjęcia wniosku złożonego przez osobę nieuprawnioną lub po terminie. Na zarządzenie prezesa przysługuje zażalenie. Zmiana ta ma odciążyć sędziów, skracając czas postępowania w najdrobniejszych sprawach. Strony postępowania będą mogły otrzymać nagranie na nośniku.
Podstawa prawna:
ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. 2014 poz. 579)
