Kwestie dotyczące stażu reguluje Ustawa z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008r., Nr 69, poz. 415 ze zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 20 sierpnia 2009r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych (Dz. U z 2009r., Nr 142, poz. 1160).
Z możliwości odbycia stażu mogą skorzystać osoby, które znajdują się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, czyli bezrobotni:
– do 25 roku życia,
– długotrwale albo po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego lub kobiety które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka,
– powyżej 50 roku życia,
– bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia średniego,
– samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia,
– którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia,
– niepełnosprawni.
Starosta może skierować bezrobotnych do odbycia stażu przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy.
Bezrobotni, którzy nie ukończyli 25 roku życia mogą skorzystać z dłuższego – 12 miesięcznego stażu. Staż można odbywać u pracodawcy, rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub pełnoletniej osoby fizycznej, zamieszkującej i prowadzącej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej, w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych o powierzchni przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub prowadzącej dział specjalny produkcji rolnej.
Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej przez starostę z pracodawcą, według programu określonego w umowie.
Przy ustalaniu programu powinny być uwzględnione predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne, poziom wykształcenia oraz dotychczasowe kwalifikacje zawodowe bezrobotnego. Program powinien określać:
– nazwę zawodu lub specjalności, której program dotyczy,
– zakres zadań wykonywanych przez bezrobotnego,
– rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych,
– sposób potwierdzenia nabytych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych,
– opiekuna osoby objętej programem stażu.
Osoba odbywająca staż pozostaje dalej bezrobotnym, w związku z tym nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia. W przeciwnym wypadku traci status osoby bezrobotnej a co a tym idzie prawo do stażu. Bezrobotny w okresie odbywania stażu otrzymuje stypendium w wysokości 120% kwoty zasiłku dla bezrobotnych. Jest ono wypłacane przez starostę. W czasie wypłacania stypendium nie przysługuje zasiłek dla bezrobotnych.
Stażysta nie może pracować więcej niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a bezrobotny, będący osobą niepełnosprawną o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, nie więcej niż 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
Niedozwolone jest także odbywanie stażu w niedziele i święta, w porze nocnej, w systemie pracy zmianowej, ani też godzinach nadliczbowych. W sytuacji, gdy charakter pracy w danym zawodzie wymaga takiego rozkładu czasu pracy, pracodawca może zorganizować staż, np. w dni wolne. Może to jednak nastąpić wyłącznie za zgodą starosty. Za każde 30 dni odbywania stażu osobie bezrobotnej przysługują dwa dni wolne. Udziela ich organizator na wniosek stażysty. Za ostatni miesiąc odbywania stażu, jego organizator jest obowiązany udzielić dni wolnych przed zakończeniem odbywania stażu przez osobę bezrobotną. Stażyście przysługuje prawo do okresów odpoczynku na zasadach przewidzianych dla pracowników. Kodeks pracy ma tu zastosowanie jedynie w odniesieniu do odpoczynku dobowego, tygodniowego oraz przerw wliczanych do czasu pracy. Nie mają tu natomiast zastosowania przepisy dotyczące norm i ogólnego wymiaru czasu pracy.
Do obowiązków stażysty należy głownie przestrzeganie ustalonego czasu pracy oraz przepisów i zasad obowiązujących u danego pracodawcy.
Natomiast organizator stażu powinien zapewnić mu między innymi bezpieczne i higieniczne warunki odbywania stażu, szkolenia z zakresu bhp, profilaktyczną ochronę zdrowia, środki ochrony indywidualnej, napoje i posiłki, w takim zakresie, jaki przewidziany jest dla jego pracowników.
Pracodawca po zakończeniu realizacji programu, wydaje opinię zawierającą informacje o zadaniach realizowanych przez stażystę i umiejętnościach praktycznych pozyskanych w trakcie stażu. Starosta natomiast wydaje bezrobotnemu zaświadczenie o odbyciu stażu.
