Do obecnie obowiązującego rozporządzenia dodano wykroczenie z art. 50 Kodeksu Wykroczeń. Udział w zbiegowisku publicznym, tzw. gapiostwo, bez wątpienia narusza zasady zachowania porządku publicznego. Utożsamiane jest także ze swoistym zagrożeniem tego porządku, gdyż niejednokrotnie zbiegowisko utrudnia służbom ratowniczym podejmowanie czynności ratujących zdrowie i mienie. Tym samym umożliwienie strażnikom straży gminnych prowadzenia postępowania mandatowego w tym zakresie przyczynić się może do szybkiego reagowania na czyny noszące znamiona tegoż wykroczenia.
Kolejno dodano uprawnienie do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego z art. 51 § 2 k.w.. Wprowadzenie tej zmiany spowoduje znaczne zmniejszenie liczby składanych przez straż wniosków do sądów. Tym samym poprawi skuteczność w egzekwowaniu przepisów prawnych. Jest też uzasadnione doświadczeniami z dotychczasowej praktyki straży, gdzie sprawcy wykroczenia proszą o ukaranie mandatem zamiast kierowania sprawy do sądu. Taka była również propozycja komendantów straży miejskich miast zrzeszonych w Unii Metropolii Polskich.
Różnorodność i częstotliwość zdarzeń mających znamiona żebractwa spowodowała, że zjawisko to w odbiorze społecznym postrzegane jest jako uciążliwe i naruszające w sposób rażący porządek publiczny. W związku z powyższym, zarówno funkcjonariusze Policji, jak i strażnicy straży gminnych, realizują programy prewencyjne przeciwdziałające tym patologiom. Problemem jednak, leżącym po stronie straży, jest brak prawnej możliwości stosowania wobec sprawców naruszających wskazane przepisy postępowania mandatowego, tak, jak mogą to czynić funkcjonariusze Policji. Uzupełnienie działań straży o możliwość nakładania mandatów z art. 58 § 1 k.w. oraz art. 104 k.w. jest wysoce pożądane. Z wnioskiem w tej sprawie wystąpili również komendanci straży miejskich miast zrzeszonych w Unii Metropolii Polskich.
Praktyka wskazuje, że strażnicy straży gminnych w ramach wykonywania obowiązków służbowych często spotykają się z sytuacjami prowadzenia działalności gospodarczej (np. handlowanie towarem na ulicach) przez osoby, które nie posiadają wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, koncesji, czy zezwolenia (art. 601§ 1-3 k.w. ). Brak narzędzia, jakim niewątpliwie jest postępowanie mandatowe, utrudnia strażnikom szybką i skuteczną reakcję na ujawnione wykroczenia. Propozycje w tym zakresie została również sformułowana przez Prezydenta Miasta Warszawy, a także komendantów straży miejskich miast zrzeszonych w Unii Metropolii Polskich.
W chwili obecnej straże posiadają prawo do nakładania mandatów za umyślnie uszkodzenie lub usunięcie ogłoszenia, afiszu lub plakatu wystawionego publicznie przez instytucję artystyczną, rozrywkową lub sportową. Zaproponowano przyznanie im również tego prawa w przypadku gdy są to ogłoszenia wystawione publicznie przez instytucję państwową, samorządową albo organizację społeczną. Należy mieć na uwadze, że ogłoszenia, które w wyniku czynu noszącego znamiona wykroczenia mogą być przez sprawcę uszkadzane, czy niszczone często zawierają treści przekazujące istotne z punktu widzenia odbiorcy informacje lokalnych władz samorządowych. Ponieważ straż gminna stoi na straży porządku publicznego na terenie danej gminy, wydaje się za uzasadnione przyznanie jej uprawnień do postępowania mandatowego w przypadku ujawnienia wykroczenia polegającego na niszczeniu ogłoszeń. Należy pamiętać, że tylko szybka reakcja na wykroczenie gwarantuje skuteczność profilaktyki.
Obecnie strażnicy posiadają uprawnienie do nakładania mandatów za wykroczenia popełnione z art. 153 k.w., zgodnie z którym:„Kto to w nienależącym do niego lesie:
-
wydobywa żywicę lub sok brzozowy, obrywa szyszki, zdziera korę, nacina drzewo lub w inny sposób je uszkadza,
-
zbiera mech lub ściółkę,
-
zbiera gałęzie, korę, wióry, trawę, wrzos, szyszki lub zioła albo zdziera darń,
-
zbiera grzyby lub owoce leśne w miejscach, w których jest to zabronione, albo sposobem niedozwolonym,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany. Natomiast znacznie większym problemem jest nagminne wyrzucanie śmieci, złomu i innych nieczystości. Ponieważ na terenach gmin znajdują się lasy, które podlegają stałemu zanieczyszczaniu, uprawnienie strażników do karania z ww. podstawy jest uzasadnione. Tym samym szybsze sankcje za popełnione wykroczenie mogłyby ograniczyć występowanie zjawiska. Uprawnienie zmniejszyłoby także liczbę spraw kierowanych do sądów. Podobną propozycję sformułowali również komendanci straży miejskich miast zrzeszonych w Unii Metropolii Polskich.