Warunki ogólne
Osoba, która chce uzyskać świadczenie przedemerytalne musi być, przed uzyskaniem prawa do tego świadczenia, zarejestrowana jako bezrobotna w urzędzie pracy i przez okres co najmniej 6 miesięcy pobierać zasiłek dla bezrobotnych. W tym też czasie nie może bez uzasadnionej przyczyny odmówić przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Ponadto konieczne jest złożenie wniosku o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Takie świadczenie może również uzyskać osoba, która w okresie pobierania zasiłku wykonywała inną pracę zarobkową lub zatrudnienie w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia albo była też zatrudniona w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych a wykonywanie jednej z tych form zatrudnienia ustało po upływie 6-cio miesięcznego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W takim jednak przypadku trzeba złożyć odpowiedni wniosek w ciągu 14 dni od ustania takiego zatrudnienia. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek zainteresowanej osoby, ZUS może przywrócić powyższe terminy.
Warunki indywidualne – grupa pierwsza
Prawo do świadczenia przedemerytalnego mają osoby, których stosunek pracy lub stosunek służbowy został rozwiązany z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy. Warunkiem koniecznym do uzyskania tego świadczenia jest okres pracy u tego pracodawcy nie krótszy niż 6 miesięcy oraz stosowny wiek i okres uprawniający do emerytury. W przypadku kobiet jest to odpowiednio co najmniej 56 i 20 lat a w przypadku mężczyzn – co najmniej 61 i 25 lat.
Warunki indywidualne – grupa druga
Kolejną grupę uprawnionych stanowią osoby, których stosunek pracy lub stosunek służbowy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Także i w tym przypadku muszą być one zatrudnione przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy. Kobiety powinny mieć ukończone co najmniej 55 lat i staż pracy wynoszący co najmniej 30 lat a mężczyźni odpowiednio 60 i 35 lat.
Warunki indywidualne – grupa trzecia
Uprawnione do świadczenia przedemerytalnego są również osoby, które do dnia ogłoszenia upadłości prowadziły nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność i za ten okres opłaciły składki na ubezpieczenia społeczne. Do dnia ogłoszenia upadłości kobiety muszą mieć ukończone co najmniej 56 lat i posiadać okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat. Z kolei mężczyźni powinni ukończyć co najmniej 61 lat i posiadać co najmniej 25-letni staż pracy.
Warunki indywidualne – grupa czwarta
Świadczenie to przysługuje także osobom, które zarejestrowały się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat. Odpowiedni wiek, liczony do dnia, w którym ustało prawo do renty, musi wynosić w tym przypadku co najmniej 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a okres uprawniający do emerytury – co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Warunki indywidualne – grupa piąta
Prawo do świadczenia przedemerytalnego mają też osoby, które do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym były zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadają okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.
Warunki indywidualne – grupa szósta
Ostatnią uprawnioną grupę stanowią osoby, które do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, u których były zatrudnione lub pozostawały w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadają staż pracy wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.
Wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego
Świadczenie przedemerytalne przyznawane jest na wniosek uprawnionej osoby. Wniosek składa się w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby, na specjalnym formularzu Rp-26. Do wniosku należy dołączyć dowody uzasadniające prawo do tego świadczenia, w tym decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych, informację o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości. ZUS, w formie decyzji, przyznaje, albo odmawia przyznania świadczenia przedemerytalnego. Osoba niezadowolona z wydanej decyzji może odwołać się od niej do sądu.
Wysokość świadczenia przedemerytalnego
Wysokość świadczenia przedemerytalnego podlega corocznej waloryzacji. Od 1 marca 2013 roku jest to kwota 975,78 zł. Jeżeli świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie, która pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy, wówczas nie może być ono wyższe niż ostatnio otrzymywana renta.
Ustanie prawa do świadczenia
Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje na wniosek osoby, która je pobiera. Ponadto ustaje ono w dniu poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury oraz z dniem osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę. Świadczenie to straci również osoba, która nabędzie prawo własności lub obejmie w posiadanie nieruchomość rolną o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe albo współwłasność nieruchomości rolnej, jeżeli jej udział przekracza 2 ha przeliczeniowe. Ustanie prawa do świadczenia emerytalnego następuje również wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.
Zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia przedemerytalnego
Świadczenie przedemerytalne ulega zawieszeniu w przypadku nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub podjęcia wypłaty renty strukturalnej albo świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej. Jeżeli osoba pobierająca to świadczenie uzyska prawo do renty rodzinnej lub uposażenia rodzinnego, wówczas wypłaca się jedno z tych świadczeń. Może to być świadczenie wyższe lub wybrane przez uprawnionego. Świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu lub zawieszeniu w przypadku osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.
