Umowa polsko – australijska o zabezpieczeniu społecznym, ma na celu zagwarantowanie ochrony uprawnień w dziedzinie zabezpieczenia społecznego osobom, które w okresie aktywności zawodowej podejmowały zatrudnienie bądź prowadziły działalność na własny rachunek – także rolniczą – na terytoriach obydwu Państw-Stron Umowy, a także ochrony uprawnień członków ich rodzin i innych uprawnionych, o ile wywodzą swoje uprawnienia z ubezpieczenia tych osób. Umowa ta odpowiada międzynarodowym standardom w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i opiera się na następujących zasadach: równego traktowania, jedności stosowanego ustawodawstwa, zachowania praw nabytych oraz sumowania okresów ubezpieczenia.
Zasada równego traktowania polega na tym, że przy stosowaniu przepisów prawnych jednego z Państw-Stron Umowy obywatele drugiego Państwa są traktowani na równi z jego obywatelami. Zgodnie z zasadą jedności stosowanego ustawodawstwa osoby objęte zakresem podmiotowym Umowy podlegają wyłącznie ustawodawstwu tylko jednego Państwa, przy czym Umowa wskazuje, które ustawodawstwo jest właściwe. Natomiast zgodnie z zasadą zachowania praw nabytych świadczenia pieniężne, do których prawo przysługuje na podstawie przepisów prawnych jednego z Państw-Stron Umowy, nie mogą ulec zmniejszeniu, wstrzymaniu, zmianie, zawieszeniu lub uchyleniu z powodu zamieszkania przez osobę uprawnioną na terytorium drugiego z tych Państw. Zatem świadczenia pieniężne, przyznane na podstawie polskich przepisów prawnych, w tym emerytury i renty rolnicze, będą transferowane osobie uprawnionej do tych świadczeń, mającej miejsce zamieszkania na terytorium Australii i odwrotnie. Zasada ta nie dotyczy jednak świadczeń przyznawanych w drodze wyjątku. Z kolei zgodnie z zasadą sumowania okresów ubezpieczenia – w celu nabycia, zachowania lub przywrócenia prawa do świadczeń emerytalno – rentowych, okresy ubezpieczenia przebyte na mocy przepisów prawnych obu Państw-Stron Umowy są sumowane w zakresie niezbędnym, pod warunkiem, że okresy te się nie pokrywają.
Związanie Polski Umową z Australią umożliwi polskim i australijskim obywatelom między innymi opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne przez osoby migrujące między Polską, a Australią w celu wykonywania pracy tylko w jednym państwie. Pozwoli to na unikanie podwójnego opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracę wykonywana przejściowo w drugim państwie. Warto podkreślić, że Umowa umożliwi obywatelom ułatwienie swobody przepływu osób między Rzeczpospolitą Polską, a Australią poprzez zapewnienie ochrony przed utratą prawa z tytułu polskich okresów ubezpieczenia lub australijskich okresów stałego pobytu w wieku produkcyjnym, po wyjeździe do drugiego państwa, w tym: zagwarantowanie prawa do złożenia wniosku o emeryturę australijską podczas pobytu obywatela australijskiego w RP, uzyskanie emerytur i rent częściowych, z jednego lub z obu państw, osobom w Polsce i w Australii, które pracowały w obydwu państwach i mimo to obecnie nie mają wystarczających okresów ubezpieczenia do przyznania świadczeń w jednym z tych państw lub obydwu i transfer świadczeń osobom uprawnionym w jednym z Państw-Stron Umowy a zamieszkałym na terytorium drugiego Państwa – Stron Umowy. Ponadto zagwarantowano w Umowie równe traktowanie w obu państwach, osób objętych Umową, w zakresie praw i obowiązków wynikających z ustawodawstwa krajowego, dotyczących prawa i wypłaty świadczeń.
W zakres przedmiotowy polsko – australijskiej Umowy wchodzą następujące świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników z ubezpieczenia chorobowego, macierzyńskiego i wypadkowego: jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej. Natomiast z z ubezpieczenia emerytalno-rentowego: emerytura rolnicza, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy rolniczej lub rolniczą chorobą zawodową, renta rodzinna i zasiłek pogrzebowy.
