Kwestia umorzenia wszczętego dochodzenia stała się także przedmiotem badania Trybunały Konstytucyjnego. Sprawa dotyczyła pewnego komisariatu policji, który wydał postanowienie o umorzeniu dochodzenia w sprawie o dwa przestępstwa popełnione na szkodę skarżącego, wobec braku znamion czynu zabronionego. Na podstawie art. 325e § 1 KPK odstąpiono od sporządzenia uzasadnienia tego postanowienia. Postanowienie to zatwierdził właściwy prokurator a po zażaleniu skarżącego, Sąd Rejonowy utrzymał je w mocy. Zdaniem skarżącego, istota problemu sprowadza się do ustalenia, czy możliwe jest skuteczne wniesienie odwołania od orzeczenia, które nie zawiera uzasadnienia, oraz czy owa możliwość nie jest tylko iluzorycznym wypełnieniem konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności i prawa do sprawiedliwego postępowania. A także, czy nie narusza zasady sprawiedliwości społecznej i czy nie stanowi naruszenia zasady równości, ponieważ – jak podnosi skarżący – niektóre podmioty: inspektor pracy, mogą ubiegać się o sporządzenie uzasadnienia (art. 325e § 1a k.p.k.), podczas gdy zwykły obywatel takiej możliwości nie ma. W ocenie skarżącego, na tle tej sprawy rodzi się również problem, czy zwolnienie z obowiązku sporządzania uzasadnienia nie stanowi ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw, i czy wprowadzenie do kodeksu postępowania karnego takiego ograniczenia jest konieczne w demokratycznym państwie.
W wyroku z dnia 25 marca 2014 r. (sygn. akt SK 25/13) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że brak uzasadnienia postanowienia o umorzeniu dochodzenia nie narusza prawa do zaskarżania rozstrzygnięć wydanych w pierwszej instancji. W uzasadnieniu tego orzeczenia możemy przeczytać, że wyrażający prawo do sądu art. 45 ust. 1 Konstytucji, z którego wynika m.in. zasada sprawiedliwej procedury, odnosi się wyłącznie do postępowania sądowego. Znaczy to, że adresatem wymogu rzetelnego uzasadniania orzeczeń jest tylko sąd, nie zaś będąca organem postępowania przygotowawczego Policja, która wydała postanowienie o umorzeniu dochodzenia, korzystając z ustawowej możliwości odstąpienia od sporządzania uzasadnienia. Art. 45 ust. 1 Konstytucji jest zatem nieadekwatnym wzorcem kontroli, co znaczy, że art. 325e § 1 zdanie drugie KPK w zaskarżonym zakresie nie jest z nim niezgodny. Art. 78 Konstytucji ustanawia prawo stron każdego postępowania do uruchamiania procedury weryfikującej prawidłowość rozstrzygnięć wydawanych przez każdy organ działający w charakterze pierwszej instancji. Ustawodawca ma obowiązek umożliwić stronom uruchomienie stosownej procedury, a także ustanowić takie wymogi formalne środka zaskarżenia, które nie czynią skorzystania z niego nadmiernie utrudnionym lub niemożliwym. Trybunał orzekł, że zaskarżona regulacja spełnia powyższe wymagania. Postanowienie o umorzeniu dochodzenia podlega zaskarżeniu do sądu. Sąd rozpoznający zażalenie dokonuje kontroli rozstrzygnięcia wydanego przez organ postępowania przygotowawczego. Celem tej kontroli jest ustalenie, czy w sprawie nie doszło do naruszenia zasad postępowania kwalifikowanych jako względne albo bezwzględne przyczyny odwoławcze. Sąd ma zatem obowiązek kompleksowej oceny danego postępowania przygotowawczego, w szczególności sprawdzenia, czy okoliczności sprawy zostały wszechstronnie wyjaśnione. Brak uzasadnienia postanowienia o umorzeniu dochodzenia i wynikające z tego ewentualne trudności ze sporządzeniem uzasadnienia nie stoją zatem na przeszkodzie poddaniu go efektywnej kontroli sądowej. Ponadto art. 325e § 1 zdanie drugie KPK w zaskarżonym zakresie nie czyni niedostępnym zażalenia na postanowienie o umorzeniu dochodzenia. Zażalenie sporządza się zgodnie z ogólnymi wymogami stawianymi temu pismu procesowemu (wskazanie zaskarżonego rozstrzygnięcia, podanie żądania, ewentualnie wskazanie nowych faktów lub dowodów). Sprostanie im nie wymaga znajomości uzasadnienia postanowienia o umorzeniu dochodzenia. Podmioty uprawnione do wniesienia zażalenia mają także prawo przejrzenia akt, a tym samym możliwość zapoznania się z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, co może pomóc w ewentualnym sformułowaniu zarzutów pod adresem kwestionowanego postanowienia i ich uzasadnieniu.
