Możliwość zawierania powyższego ubezpieczenia została szczegółowo uregulowana w ustawie z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski. Zgodnie z treścią art. 292 KM, przez umowę ubezpieczenia morskiego ubezpieczyciel zobowiązuje się w zamian za składkę ubezpieczeniową wypłacić odszkodowanie za szkody poniesione wskutek niebezpieczeństw, na jakie przedmiot ubezpieczenia jest narażony w związku z żeglugą morską. Umową ubezpieczenia morskiego można objąć ponadto niebezpieczeństwa, na które w związku z przewozem morskim przedmiot ubezpieczenia jest narażony w przewozie lotniczym, na wodach śródlądowych lub na lądzie. Przepisy o ubezpieczeniu morskim stosuje się odpowiednio do ubezpieczenia statków znajdujących się w budowie. Pamiętajmy, że do ubezpieczeń morski nie stosujemy większości przepisów Kodeksu cywilnego, wynika to wprost z regulacji art. 820 KC. Jak była mowa o tym wcześniej, uzasadnieniem tej reguły jest zasadnicza odmienność ubezpieczeń lądowych od ubezpieczeń morskich. Dla przykładu podstawową różnicą miedzy niemi będzie chociażby potrzeba stosowania przy ubezpieczeniach morskich specjalnych rozwiązań wynikających zarówno z samej ich natury, jak i z ich międzynarodowego charakteru współpracy na obszarze mórz oraz w zakresie żeglugi morskiej.
Przedmiotem ubezpieczenia morskiego może być każdy interes majątkowy związany z żeglugą morską i dający się ocenić w pieniądzach. Przedmiotem ubezpieczenia morskiego mogą być w szczególności: statek, ładunek, fracht, opłata za przewóz pasażerów, opłata czarterowa, spodziewany zysk na ładunku, prowizja, wydatki awarii wspólnej, zobowiązanie z tytułu odpowiedzialności cywilnej oraz wierzytelność zabezpieczona na statku, ładunku lub frachcie.
Kodeks morski zawiera w swej treści także wszystkie obowiązkowe elementy polisy omawianego ubezpieczenia. Polisa taka powinna zawierać:
- oznaczenie ubezpieczyciela;
- oznaczenie przedmiotu ubezpieczenia;
- oznaczenie niebezpieczeństw objętych umową ubezpieczenia;
- określenie czasu lub podróży, na które zawarto umowę ubezpieczenia;
- sumę ubezpieczenia;
- miejsce i datę wystawienia polisy;
- podpis ubezpieczyciela.
Polisa może być wystawiona na imiennie określonego ubezpieczającego (jest wówczas określana jako polisa imienna), na zlecenie lub na okaziciela. Warto w tym miejscu podkreślić, że umowa ubezpieczenia morskiego może być zawarta na rzecz osoby trzeciej (ubezpieczonego). Ubezpieczony może nie być imiennie określony w umowie ubezpieczenia (ubezpieczenie na rzecz tego, kogo dotyczy). W razie zawarcia umowy ubezpieczenia morskiego na rzecz osoby trzeciej prawo domagania się od ubezpieczyciela wydania polisy przysługuje ubezpieczającemu. Dopóki polisa znajduje się w jego posiadaniu, może on rozporządzać prawami wynikającymi z umowy. Obowiązki ubezpieczającego związane z wykonaniem umowy ubezpieczenia przechodzą na ubezpieczonego z chwilą wydania mu polisy; nie dotyczy to jednak obowiązku zapłaty składki ubezpieczeniowej. Umowa ubezpieczenia morskiego jest nieważna, jeżeli w chwili jej zawarcia szkoda objęta ubezpieczeniem już nastąpiła lub nie istniała możliwość jej powstania; ubezpieczyciel zachowuje jednak prawo do opłaty stornowej, chyba że zawierając umowę wiedział o okolicznościach powodujących jej nieważność. Powyższa zasada nie ma jednak zastosowania, jeżeli ubezpieczeniem objęto okres poprzedzający zawarcie umowy, chyba że stan rzeczy znany był obu stronom w chwili zawierania umowy; jeżeli w tej chwili stan rzeczy był znany tylko jednej ze stron, umowa nie wiąże strony nieświadomej. Wysokość opłaty stornowej określa umowa.
Zawarcie umowy ubezpieczenia morskiego nie jest jednak definitywne, oznacza to zatem że każda ze stron może żądać jej skutecznego rozwiązania. Ubezpieczający może w każdej chwili odstąpić od umowy, dopóki nie rozpoczął się stan niebezpieczeństwa przewidzianego w umowie; obowiązany jest jednak zapłacić opłatę stornową. Roszczenia z tytułu umowy ubezpieczenia morskiego przedawniają się z upływem 5 lat od dnia wymagalności roszczenia.
