Spis treści
Aby zobrazować omawiany problem, można wyobrazić sobie sytuację w której małżonek ma zaburzenia psychiczne, odizolował się od świata zewnętrznego – a co za tym idzie np. nie pracuje i nie dba o siebie. Chory odmawia przyjmowania zaordynowanych przez lekarza leków i odmawia jakiejkolwiek pomocy ze strony najbliższych. W takiej sytuacji, można przyjąć, że dalszy brak leczenia znacznie pogorszy stan zdrowia chorego. Z oczywistych względów sytuację taką należy rozwiązać i pomóc chorej osobie. Z pomocą w takiej sytuacji przychodzą przepisy ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, które pozwalają rozwiązać problem braku zgody chorego małżonka na leczenie psychiatryczne i umieszczenie go w szpitalu w celu podjęcia leczenia.
Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego bez zgody chorego
Co do zasady, zgodnie z art. 22 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą na podstawie ważnego skierowania do szpitala, jeżeli lekarz wyznaczony do tej czynności, po osobistym zbadaniu tej osoby, stwierdzi wskazania do przyjęcia. Jednakże należy podkreślić, że o szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta – bez zgody wymaganej w art. 22, osoba chora psychicznie:
- której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego, bądź
- która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.
Kto może złożyć wniosek o umieszczenie osoby chorej psychicznie w szpitalu psychiatrycznym?
O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego takiej osoby – bez jej zgody, orzeka sąd opiekuńczy (sąd rejonowy) miejsca zamieszkania tej osoby. Wniosek taki może złożyć małżonek, krewni w linii prostej, rodzeństwo, przedstawiciel ustawowy lub osoba sprawująca nad chorym faktyczną opiekę. W stosunku do osoby objętej oparciem społecznym – wniosek może zgłosić również organ do spraw pomocy społecznej. Pamiętać należy również, że wniosek o umieszczenie osoby chorej psychicznie w szpitalu psychiatrycznym może być złożony również przez prokuratora (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2008 r., sygn. akt III CSK 178/08).
Wniosek o umieszczenie osoby chorej psychicznie w szpitalu psychiatrycznym
Do wniosku o umieszczenie osoby chorej psychicznie w szpitalu psychiatrycznym należy dołączyć orzeczenie lekarza psychiatry szczegółowo uzasadniające potrzebę leczenia w szpitalu psychiatrycznym. Orzeczenie lekarz psychiatra wydaje na uzasadnione żądanie osoby lub organu uprawnionego do zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania.
W przypadku niezałączenia do wniosku orzeczenia lekarskiego lub gdy zostało ono wydane w okresie dłuższym niż 14 dni przed dniem złożenia wniosku, sąd zwraca wniosek. Warto jednak wiedzieć, że w takiej sytuacji, jeśli sama treść wniosku lub załączone do niego dokumenty uprawdopodabniają zasadność przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, a złożenie orzeczenia lekarskiego nie jest możliwe, sąd zarządza poddanie osoby, której dotyczy wniosek, odpowiedniemu badaniu. Jeżeli osoba odmawia poddania się badaniu, może być ono przeprowadzone bez jej zgody.
Podstawa prawna:
art. 22, 29 – 30 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego(Dz. U. 1994 nr 111 poz. 535)
