Stronami umowy faktoringu jest faktor, czyli nabywca wierzytelności oraz faktorant – dostawca towarów lub usług. Przedmiotem omawianej umowy jest finansowanie przedsiębiorstw poprzez wykup ich wierzytelności. Ogólnie rzecz biorąc faktor (w praktyce jest to bank lub wyspecjalizowana firma faktoringowa) nabywa krótkoterminowe wierzytelności, faktorant natomiast otrzymuje z tego tytułu odpowiednią zapłatę. Umowa jest zawierana na czas nieoznaczony, warto pamiętać, że powinna zostać zawarta w formie pisemnej, tak aby w przyszłości można było łatwo udowodnić fakt jej istnienia. Skutkiem umowy faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela – z faktoranta na faktora.
Jak podkreśla Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 października 2007 r. (sygn. akt IV CSK 160/07), przez umowę faktoringu, uwzględniając zasadniczy kształt zjawiska gospodarczego określanego mianem faktoringu, rozumie się umowę, na podstawie której jedna strona (instytucja faktoringowa, faktor) nabywa lub zobowiązuje się nabywać od drugiej strony (przedsiębiorstwa, faktoranta) wierzytelności pieniężne, niewymagalne, krótkoterminowe, płatne zwykle nie później niż cztery miesiące od powstania, z zawieranych przez nią ze swymi klientami w ramach bieżącej działalności gospodarczej umów sprzedaży, zamiany lub umów o świadczenie usług. Często przedmiotem przelewu na faktora są wierzytelności przyszłe faktoranta wobec jego klientów. Według szeroko przyjmowanego w praktyce rozwiązania, do zawarcia umowy przelewu wierzytelności między faktorantem a faktorem dochodzi przez przesłanie przez przedsiębiorcę instytucji faktoringowej faktury (oryginału lub kopii) wystawionej w związku ze spełnieniem na rzecz klienta świadczenia z umowy sprzedaży, dostawy lub umowy o świadczenie usług wraz ze stosownym wnioskiem (oferta) i przyjęcie tego wniosku przez instytucję faktoringową (przyjęcie oferty). Znaczenie gospodarcze umowy faktoringu polega na stworzeniu możliwości finansowania bieżącej działalności gospodarczej faktoranta w sytuacji, w której odracza on termin zapłaty za towar dostarczony klientowi lub za wykonaną na rzecz klienta usługę, czyli gdy udziela tzw. kredytu towarowego. Faktorant, choć w celu zwiększenia szans zbycia towarów lub świadczenia usług odroczył termin zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi, otrzymuje zaraz po wykonaniu umowy na rzecz klienta znaczną części przysługującej mu należności pieniężnej w postaci wypłaconej przez faktora zaliczki z tytułu nabycia wierzytelności.
W praktyce możemy wyróżnić 3 rodzaje umów faktoringu:
- Faktoring pełny – przelew wierzytelności na faktora skutkuje przejściem na niego także ryzyka niewypłacalności dłużnika dotychczasowego wierzyciela. Faktor nie ma prawa regresu względem faktoranta, jeśli dłużnik nie spłaci swojego długu.
- Faktoring niepełny – przelew wierzytelności na faktora nie skutkuje przejściem na niego ryzyka niewypłacalności dłużnika, stąd też w razie niespłacenia długu, faktor ma roszczenie o zapłatę względem faktoranta.
- Faktoring mieszany – przelew wierzytelności na faktora skutkuje co prawda przejściem na niego ryzyka niewypłacalności dłużnika, ale tylko do pewnej wysokości (ustalonej w umowie faktoringu). Faktor ma zatem roszczenie zwrotne wobec faktoranta, gdy dłużnik nie spłaci swojego długu ale tylko do pewnej wysokości.
Na zakończenie pamiętajmy o umownym prawie odstąpienia. Zgodnie z treścią art. 395 KC, Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.
