Zgodnie z treścią art. 186 KP, pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4 roku życia. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Pracownik mający powyższy okres zatrudnienia bez względu na to, czy korzystał z urlopu wychowawczego przewidzianego w tym przepisie, może skorzystać z urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika. Rodzice lub opiekunowie dziecka spełniający warunki do korzystania z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika. Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w 4 częściach.
Nowelizacja w omawianym zakresie będzie polegała nie tylko na zmianie nazewnictwa urlopu związanego z urodzeniem dziecka, ale przede wszystkim na wydłużeniu czasu jego trwania. Planuje się, aby urlop rodzicielski trwał do roku czasu i to przy pełnej jego odpłatności. Nowa instytucja ma najprawdopodobniej wejść w życie już niedługo, bo 1 września 2013 r.
Sam urlop macierzyński miałby pozostać bez zmian. Tym samym zgodnie z regulacją zawartą w art. 180 KP, pracownicy przysługuje on w wymiarze:
- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Urlop rodzicielski byłby zatem rozszerzeniem urlopu macierzyńskiego. O jego przyznanie będzie można bowiem wnioskować dopiero, gdy urlop macierzyński zostanie wykorzystany przez pracownicę. Projekt nowelizacji Kodeksu pracy przewiduje dwa sposoby skorzystania z rocznego urlopu w związku z urodzeniem się dziecka:
- złożenie pracodawcy na co najmniej 14 dni przed przewidywaną datą porodu pisemnego wniosku o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze albo
- złożenie pracodawcy w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem dodatkowego urlopu macierzyńskiego pisemnego wniosku o udzielenie takiego urlopu, a następnie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu rodzicielskiego – pisemnego wniosku o udzielenie takiego urlopu.
Pamiętajmy przy tym, że omawiany urlop przewidziany został wyłącznie dla rodziców dzieci, które urodziły się po 17 marca 2013 roku, przy czym jednocześnie gdy matki dzieci odbędą ostatni tydzień urlopu macierzyńskiego (lub dodatkowego urlopu macierzyńskiego) po dacie 31 sierpnia 2013 roku. Niestety kobieta, która urodzi jedno dziecko w styczniu albo lutym 2013 r., nie będzie mogła skorzystać z dłuższego dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a także z urlopu rodzicielskiego, ponieważ przed 1 września 2013 r. zakończy wykorzystywanie urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (udzielonego w obecnym wymiarze)
Jak wynika z informacji podawanych na stronach Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, pracownicy – ojcowie dzieci będą również mogli skorzystać z urlopu rodzicielskiego na takich samych zasadach jak pracownice – matki dzieci. Projekt przewiduje bowiem, że urlop ten, w wymiarze do 26 tygodni, będzie mógł być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, z których każda nie będzie być mogła krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej. Od decyzji rodziców dziecka zależeć zatem będzie, które z nich skorzysta z urlopu w pełnym wymiarze albo w jaki sposób podzielą się tym urlopem, wykorzystując go w częściach.
