Aktualnie polski system prawny, w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny przewiduje model sprzedażowy, który oferuje rentę lub umowę dożywocia, w których beneficjent usługi przekazuje własność nieruchomości wraz z zawarciem umowy. Właśnie ten element odróżnia go od rozwiązań przyjętych właśnie przez Sejm. Należy bowiem wskazać, że zgodnie z przyjętymi przepisami osoba zaciągający odwrócony kredyt hipoteczny pozostaje właścicielem i może mieszkać w swojej nieruchomości aż do śmierci.
Odwrócony kredyt hipoteczny
Odwrócony kredyt hipoteczny jest to rozwiązanie adresowane do osób starszych. Nowa instytucja pozwoli osobom, które posiadają jakiekolwiek nieruchomości uzyskiwać dodatkowe środki pieniężne z przeznaczeniem na dowolny cel. Przyjęte przez sejm przepisy mają na celu w szczególności – jak najpełniej zabezpieczyć interesy osób starszych.
Odwrócony kredyt hipoteczny można scharakteryzować jako specyficzny rodzaj kredytu, zabezpieczonym hipoteką na nieruchomości, do którego oferowania uprawnione będą tylko i wyłącznie banki. Oznacza to, że osoba, która będzie chciała skorzystać z możliwości zawarcia umowy odwróconego kredytu hipotecznego będzie musiała się zwrócić z tym do instytucji, która podlega publicznemu nadzorowi sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego. Ma to polegać na tym, że bank obliguje się do wypłacania kredytobiorcy określonej kwoty środków pieniężnych w ratach lub jednorazowo, a z kolei kredytobiorca nie dokonuje spłaty kredytu. Zatem osoba zaciągająca odwrócony kredyt hipoteczny nie będzie musiała się martwić o to, że wkrótce będzie musiała ten kredyt spłacić. Spłata kredytu następuje po śmierci kredytobiorcy. Istotne jest również to, że spadkobiercy nie tracą prawa do nieruchomości, gdyż mają możliwość dokonania spłaty zadłużenia. Natomiast w przypadku, gdy nie wyrażą takiej woli, to będą zobowiązani do przeniesienia własności nieruchomości na bank. Wówczas bank będzie musiał zwrócić im różnicę, o jaką wartość nieruchomości przewyższa jego należność z tytułu zawartej umowy, o ile taka nadwyżka powstanie.
Procedura ubiegania się o odwrócony kredyt hipoteczny
Każdy kto będzie zainteresowany zawarciem umowy odwróconego kredytu hipotecznego otrzyma od banku formularz informacyjny, w którym znajdą się wszystkie podstawowe informacje dotyczące między innymi przewidywanej kwoty kredytu, terminu i sposobu jej wypłaty, kosztów, które w związku z tym kredytem będzie zobowiązany ponieść, sposobu ich zapłaty, jak również jego praw i obowiązków wynikających z umowy. Na mocy ustawy, bank będzie zobowiązany przekazać formularz na co najmniej 7 dni przed zawarciem umowy. Takie rozwiązanie pozwoli na spokojne zapoznanie się z ofertą i na przykład jej skonsultowanie. Ustawa precyzyjnie określa wszystkie najważniejsze elementy, które bank będzie musiał wskazać w umowie. Kredytobiorca, który będzie chciał z niej zrezygnować, uzyska prawo odstąpienia od umowy odwróconego kredytu hipotecznego bez ponoszenia jakichkolwiek dodatkowych kosztów – w terminie 30 dni od dnia jej zawarcia. Tak długi – 30 dniowy termin na odstąpienie od umowy jest działaniem zamierzonym i ma służyć zabezpieczeniu interesów seniorów. Co więcej, należy wskazać, iż niezależnie od możliwości odstąpienia od umowy w każdym czasie będzie można spłacić kredyt bez ponoszenia dodatkowych opłat.
Osoby starsze nie powinny się także obawiać się sytuacji, w której kwota wypłaconego kredytu przewyższy wartość nieruchomości, bowiem projekt ustawy przewiduje ograniczenie odpowiedzialności kredytobiorcy i jego spadkobierców wyłącznie do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie odwróconego kredytu hipotecznego. Zatem nawet jeżeli bank wypłacił więcej niż będzie mógł odzyskać ze sprzedaży nieruchomości, nie będzie mógł sięgnąć po inne składniki majątku seniora ani jego spadkobierców.
Bank będzie musiał rzetelnie informować o swojej ofercie odwróconego kredytu hipotecznego
Ponadto, przyjęta przez sejm ustawa przewiduje mechanizmy mające na celu dyscyplinowanie banków do rzetelnego informowania o oferowanych odwróconych kredytach hipotecznych, a także do sporządzania umów zgodnie z wymogami określonymi w ustawie. Niedopełnienie obowiązków informacyjnych przez bank lub sporządzenie umowy niezgodnie z wymogami da seniorowi prawo do rekompensaty finansowej w wysokości 10% odsetek i innych kosztów należnych od wypłaconej kwoty odwróconego kredytu hipotecznego.
