Wdrożenie tych przepisów powinno umożliwić obywatelom, przedsiębiorcom oraz innym uczestnikom obrotu gospodarczego realizację płatności na podstawie jasnych i klarownych zasad prawnych. Dotychczas kraje miały własne, wewnętrzne zasady realizacji płatności. Skutkowało to dodatkowymi kosztami i utrudnieniami. Jednolite zasady realizacji płatności będą korzystne dla wszystkich podmiotów świadczących usługi płatnicze, umożliwiając im konkurencję na całym unijnym rynku.
Przepisy projektowanej ustawy obejmą: banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych, instytucje pieniądza elektronicznego, publicznego operatora pocztowego, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe – w tym Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową oraz tzw. pośredników – punkty świadczenia usług płatniczych, a także inne. Na gruncie polskim, przyjęcie rozwiązań zaproponowanych w projekcie ustawy pobudzi rozwój obrotu bezgotówkowego oraz ujednolici warunki wykonywania płatności krajowych i przygranicznych. Ponadto implementowane przepisy umożliwią Polsce w przyszłości płynne przejście do strefy euro.
Zgodnie z projektem ustawy, na rynek usług finansowych wejdą nowi dostawcy usług – instytucje płatnicze oraz biura usług płatniczych. W przypadku instytucji płatniczych – po otrzymaniu zezwolenia wydanego przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) albo odpowiedni organ nadzoru jednego z państw członkowskich, będą mogły świadczyć usługi na terenie całej UE, na zasadzie jednolitego paszportu. Warunkiem będzie poinformowanie organu nadzoru o zamiarze podjęcia takiej działalności. W tym celu konieczne będzie notyfikowanie zamiaru prowadzenia działalności przez organ nadzoru państwa macierzystego, instytucji nadzorczej państwa, w którym ma odbywać się świadczenie usług.
W założeniu, instytucja płatnicza ma stanowić przeciwwagę dla banków, które aktualnie są głównymi dostawcami usług płatniczych na polskim rynku. Należy wspomnieć, że o ile obecnie usługi tego typu należą w Polsce do tzw. wolnej działalności gospodarczej, to po wprowadzeniu w życie przepisów ustawy uzyskają status działalności regulowanej i zostaną poddane nadzorowi KNF. Przepisy projektu regulują szczegółowo cele nadzoru, czynności podejmowane w jego ramach oraz uprawnienia Komisji. Wszystko to ma służyć zapewnieniu bezpieczeństwa finansowego podmiotów świadczących usługi płatnicze oraz ochronie użytkowników tych usług. Zgodnie z nowym prawem, instytucja płatnicza musi posiadać kapitał założycielski, dostosowany do prowadzonej działalności – w wysokości 20, 50 lub 125 tys. Euro oraz fundusze własne.
Według przepisów projektowanej ustawy biura usług płatniczych będą mogły świadczyć usługi płatnicze w ograniczonym zakresie, na ograniczoną oraz działać tylko w Polsce. Działalność biur, prowadzonych przez osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi, podlega przepisom ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i z tego względu ma charakter regulowany. Działalność ta nie wymaga zezwolenia i może być wykonywana po uzyskaniu wpisu do rejestru. Nadzór nad biurami będzie sprawować KNF. Dzięki nowej ustawie drobni przedsiębiorcy – np. podmioty prowadzące działalność o charakterze rodzinnym czy w formie jednoosobowej działalności gospodarczej – będą mogły kontynuować swoją działalność w formie uregulowanej.
W projekcie ustawy podano katalog usług płatniczych. Chodzi o tradycyjne usługi, takie jak np. prowadzenie rachunku, wpłaty i wypłaty gotówki, przelewy, zlecenia, ale również m.in. płatności przekazywane przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu, który jest pośrednikiem między użytkownikiem zlecającym transakcję a odbiorcą w sytuacji, gdy płatność przekazywana jest przy użyciu urządzenia telekomunikacyjnego cyfrowego lub informatycznego, a także usługi płatnicze polegające na wydawaniu instrumentów płatniczych czy zawierania umów o przyjmowanie zapłaty przez użyciu tych instrumentów. Przepisy projektowanej ustawy nie będą się odnosiły m.in. do: czeków, weksli czy transakcji dokonywanych wyłącznie za pomocą gotówki. Nie obejmą również papierowych książeczek mieszkaniowych.
W projekcie określone zostały prawa i obowiązki związane z dostarczaniem usług płatniczych i zasady korzystania z nich. Opisano również reguły funkcjonowania instytucji płatniczych i biur usług płatniczych. Wejście w życie przepisów ustawy oznaczać będzie, że podmioty, które prowadzą taką działalność muszą dostosować się do nowych zasad.
Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-pożyczkowe oraz Bank Gospodarstwa Krajowego zostały zaliczone do kategorii dostawców usług płatniczych na równi z bankami. Instytucje te nie muszą uzyskiwać zezwolenia i spełniać kryteriów przewidzianych dla instytucji płatniczych, ponieważ ich status prawny wynika z innych przepisów.
Usunięcie barier w realizacji usług płatniczych zwiększy konkurencję między podmiotami świadczącymi tego typu usługi, przyczyni się do wzrostu zaufania konsumentów do nowoczesnych instrumentów płatniczych oraz doprowadzi do harmonizacji przepisów prawnych regulujących taką działalność na terenie całej Unii Europejskiej.
