Projekt nie zmienia dobrze funkcjonujących rozwiązań prawnych dziś obowiązującej ustawy. Jednakże uzupełniono je o nowe przepisy, w szczególności w zakresie uprawnień i obowiązków kompetencyjnych gmin, dla których utrzymanie czystości i porządku jest obowiązkowym zadaniem własnym, warunków prowadzenia działalności objętej regulacją ustawy, oraz obowiązków właścicieli nieruchomości. Zawarte w projekcie ustawy nowe uregulowania mają przyczynić się do prawidłowej i racjonalnej gospodarki odpadami komunalnymi oraz gospodarki wodno – ściekowej, co stanowi podstawę do terminowej realizacji zobowiązań przyjętych przez Polskę, w tym budowy brakujących sieci kanalizacyjnych.
W dotychczasowym stanie prawnym, ze względu na niekorzystne uregulowania zawarte w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, samorządy nie mogły wykorzystać środków na budowę infrastruktury gospodarki odpadami komunalnymi, gdyż strumień odpadów komunalnych przejęły firmy przewozowe, które nie zawsze były zainteresowane zmniejszeniem kubatury odpadów umiejscawianych na wysypiskach śmieci. Najlepszym przykładem na to jest to, iż w latach 1996 – 2007 zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji zmniejszyła się jedynie o 2%. Wieloletnie umowy zawarte między samorządami a firmami przewozowymi w większości zagranicznymi np. niemieckimi i francuskimi mogą doprowadzić do sytuacji, że Polska w myśl umów międzynarodowych będzie płaciła olbrzymie odszkodowania.
Władze samorządów w licznych wypowiedziach od wielu lat oczekują na zupełnie nowe uregulowania prawne, które by pozwoliły im na przejęcie strumienia śmieci. Tym bardziej, iż w innych krajach Unii Europejskiej dysponentami strumienia śmieci są właśnie samorządy. One to decydują nie tylko o czystości, ale także o zagospodarowaniu odpadami. Art. 6 projektowanej ustawy umożliwia gminie w drodze uchwały, przejęcie wykonywania działania w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych stając się dysponentem odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych powstających na terenie gminy. Jednocześnie dzięki tej regulacji samorządy będą miały możliwość uzyskania finansowania z Unii Europejskiej obiektów do zagospodarowania odpadów komunalnych, takich jak: sortownie, kompostownie, spalarnie śmieci i inne obiekty zagospodarowania gospodarki odpadami.
Podobne rozwiązania prawne zostały przyjęte w innych krajach UE, gdzie się sprawdzają, jednocześnie przyczyniając się do poprawy stanu środowiska naturalnego i zdrowia ludzi. Nie ulega wątpliwości, iż jest to bardzo korzystna i długo oczekiwana ustawa przez samorządy, która przyczyni się do zwiększenia możliwości spełnienia przez Polskę wymagań stawianych przez Unię Europejską.
