Świadectwo pracy jest dokumentem, który otrzymuje pracownik w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy. To dowód poprzedniej pracy, ale i źródło cennych informacji dla przyszłego pracodawcy. Zamieszczenie części z nich jest obowiązkowe, inne szef może umieścić na twój wyraźny wniosek. Świadectwo pracy przysługuje tylko pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę.
Zawsze w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie wydać świadectwo pracy. Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą. Dokument odbiera bezpośrednio pracownik lub osoba przez niego upoważniona na piśmie. Jeżeli z jakiegoś powodu pracodawca nie może przekazać tego dokumentu, świadectwo należy wysłać lub doręczyć w inny sposób w ciągu 7 dni od daty ustania stosunku pracy. Kopię świadectwa pracy przechowuje się w aktach osobowych pracownika. W uzasadnionych przypadkach pracodawca zobowiązany jest wydać odpis tego świadectwa.
Świadectwo raz na 2 lata
Szef nie musi wydawać pracownikowi świadectwa pracy po rozwiązaniu umowy terminowej, jeśli zatrudnia go ponownie na podstawie umowy o pracę na okres próbny, umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy. Do tej pory pracodawca był zmuszony wydawać świadectwo pracy po rozwiązaniu każdej umowy, chyba że zawarł z tym samym pracownikiem kolejną umowę bezpośrednio po rozwiązaniu poprzedniej. Obecnie jeśli nastąpiła przerwa pomiędzy umowami, pracodawca będzie mógł wydać jedno zbiorcze świadectwo pracy za okres 2 lat. Na żądanie pracownika pracodawca ma jednak obowiązek wydać pracownikowi świadectwo pracy po rozwiązaniu lub wygaśnięciu każdej umowy o pracę lub dotyczące łącznego okresu zatrudnienia, przypadającego przed zgłoszeniem żądania wydania świadectwa pracy. Pracodawca jest obowiązany wydać świadectwo pracy w ciągu 7 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku pracownika.
Nowe przepisy miały ułatwić życie pracodawcom, są jednak bardzo nieprecyzyjne. Nie wskazują, kiedy należy wydać świadectwo pracy, jeśli okres zatrudnienia na podstawie umów na czas określony jest krótszy niż 24 miesiące. Można przyjąć interpretację, że w takim przypadku świadectwo należy wydać dopiero po upływie 24 miesięcy od podpisania pierwszej umowy terminowej, jeśli oczywiście sam pracownik nie zażąda go wcześniej. Wątpliwości budzi również sytuacja, gdy po zatrudnieniu na czas określony krótszy niż 24 miesiące firma podpisze z pracownikiem umowę na czas nieokreślony.
Treść świadectwa pracy
Nie wolno zamieszczać w świadectwie pracy innych informacji niż określone w przepisach, w szczególności jakichkolwiek ocen czy uwag, zarówno pozytywnych, jak i krytycznych. Świadectwo pracy powinno zawierać informacje dotyczące:
- okresu i rodzaju wykonanej pracy;
- wymiaru czasu pracy pracownika w czasie trwania stosunku pracy;
- zajmowanych stanowisk;
- trybu oraz podstawy prawnej rozwiązania stosunku pracy albo okoliczności wygaśnięcia tego stosunku;
- inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego (liczba dni urlopu wypoczynkowego wykorzystanego przez pracownika w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, okres korzystania z urlopu bezpłatnego czy wychowawczego);
- okresu korzystania z urlopu bezpłatnego i podstawy prawnej jego udzielenia;
- wykorzystania dodatkowego urlopu albo innego uprawnienia lub świadczenia, przewidzianego przepisami prawa pracy;
- liczby dni, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy, w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy;
- wykorzystania w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem;
- okresu, za który pracownikowi przysługuje odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę na podstawie art. 361 § 1 Kodeksu pracy;
- okresów nieskładkowych, przypadających w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy, uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty;
- okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;
- okresu odbytej czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych;
- należności ze stosunku pracy uznanych i nie zaspokojonych przez pracodawcę do dnia ustania tego stosunku, z powodu braku środków finansowych;
- zajęcia wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym;
- na wniosek pracownika w świadectwie pracy należy podać także informacje dotyczące wysokości i składników wynagrodzenia za pracę oraz uzyskanych kwalifikacjach.
Sprostowanie świadectwa pracy
Pracownik może w ciągu 7 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie świadectwa. W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 7 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy.
Pracownikowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracodawcę przez niewydanie w terminie lub wydanie niewłaściwego świadectwa pracy. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu, nie dłuższy jednak niż 6 tygodni. Orzeczenie o odszkodowaniu w związku z wydaniem niewłaściwego świadectwa pracy to podstawa do zmiany tego świadectwa.
Podstawa prawna:
1) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. Nr 24, poz. 141);
2) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania
z dnia 15 maja 1996 r. (Dz.U. Nr 60, poz. 282).
