Spis treści
Wychowywanie dziecka
W myśl przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Natomiast jeśli rodzice nie sprawują nad dzieckiem opieki lub sprawują ją w niewłaściwy sposób, to wówczas sąd ogranicza, a w ostateczności odbiera władzę rodzicielską. W takiej sytuacji zachodzi konieczność objęcia dziecka opieką przez państwo. Jednostką, na którą ustawodawca nałożył obowiązek zapewnienia takiemu dziecku opieki jest powiat, a opieka ta jest zapewniana w formie pieczy zastępczej. Zgodnie z przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodziców powiat zapewnia pieczę zastępczą. Dotyczy to również dzieci pozostawionych bezpośrednio po urodzeniu w szpitalu. Co do zasady umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu.
Skierowanie dziecka do zakładu leczniczo – opiekuńczego
W sytuacji gdy ze względu na stan zdrowia dziecko powinno zostać umieszczone w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, to dziecko do takiego zakładu kieruje lekarz na wniosek rodziców, albo sąd. Zatem, jeśli rodzicom została ograniczona lub odebrana władza rodzicielska albo dziecko zostało porzucone i jednocześnie ze względu na stan zdrowia dziecko powinno zostać skierowane do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, czy zakładu opiekuńczo-leczniczego, to sąd powinien umieścić dziecko w pieczy zastępczej i skierować je do zakładu. Należy jednak wskazać, że w praktyce orzeczniczej dość często zdarzają się sytuacje, gdy sąd kieruje dziecko pozbawione opieki i wychowania przez rodziców do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, czy zakładu opiekuńczo-leczniczego nie umieszczając go jednocześnie w pieczy zastępczej.
Opłata za pobyt dziecka w zakładzie pielęgnacyjno – opiekuńczym
Kwestie związane z odpłatnością za pobyt dziecka w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym reguluje przepis art. 18 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym świadczeniobiorca przebywający w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, który udziela świadczeń całodobowych, ponosi koszty wyżywienia i zakwaterowania. Opłatę, w przypadku dziecka pozbawionego opieki i wychowania rodziców umieszczonego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej przez sąd, ponosi powiat właściwy ze względu na miejsce urodzenia dziecka. Jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce urodzenia dziecka, właściwy do ponoszenia opłaty jest powiat miejsca siedziby sądu, który orzekł o umieszczeniu dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Obecnie obowiązujące przepisy stanowią, że świadczeniobiorca przebywający w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, który udziela świadczeń całodobowych, ponosi koszty wyżywienia i zakwaterowania. Miesięczną opłatę ustala się w wysokości odpowiadającej 250 % najniższej emerytury, z tym że opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu świadczeniobiorcy w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. Miesięczną opłatę za wyżywienie i zakwaterowanie dziecka do ukończenia 18. roku życia, a jeżeli kształci się dalej – do ukończenia 26. roku życia, przebywającego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, który udziela świadczeń całodobowych, ustala się w wysokości odpowiadającej 200 % najniższej emerytury, z tym że opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.
Zatem, wobec powyższego, oczywistym jest, że w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym umieszczone jest dziecko, które nie jest pozbawione opieki rodziców i jednocześnie nie jest umieszczone w pieczy zastępczej, to koszty jego wyżywienia i zakwaterowania pokrywają rodzice.
Ponadto, gmina właściwa ze względu na miejsce urodzenia dziecka jest obowiązana do współfinansowania opłaty, w przypadku dziecka pozbawionego opieki i wychowania rodziców umieszczonego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej przez sąd, w wysokości:
- 10% w pierwszym roku pobytu dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej;
- 30% w drugim roku pobytu dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej;
- 50% w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Jeżeli nie można ustalić gminy właściwej ze względu na miejsce urodzenia dziecka, właściwa do współfinansowania opłaty – w przypadku dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej, jest gmina miejsca siedziby sądu, który orzekł o umieszczeniu dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej. Do okresów pobytu dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej zalicza się okresy pobytu dziecka po dniu 1 stycznia 2012 r. w pieczy zastępczej.
Podstawa prawna:
ustawa z dnia 25 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2014 poz. 1188),
rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych (Dz. U. poz. 731),
art. 18 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.)
