Uszkodzenie systemów informatycznych jest przestępstwem przewidzianym w art. 268a § 1 k.k. (kodeksu karnego). Zgodnie z tym przepisem odpowiedzialności karnej podlega osoba, która nie będąc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa, zmienia lub utrudnia dostęp do danych informatycznych albo w istotnym stopniu zakłóca lub uniemożliwia automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie takich danych. Pojęcie uszkodzenia systemów informatycznych ma zatem bardzo szerokie zastosowanie, gdyż obejmuje zarówno niszczenie i uszkadzanie danych, jak również ich usuniecie, zmianę lub utrudnienie dostępu do danych informatycznych. Za uszkodzenie systemu informatycznego uznawane jest także istotne zakłócenie lub uniemożliwienie automatycznego przetwarzania, gromadzenia lub przekazywanie danych. Istotne w tym przepisie jest to, że sprawca nie jest uprawniony do dokonywania określonych w art. 268a § 1 k.k. działań.
Oczywiście nie każde zachowanie o znamionach określonych w powyższym przepisie będzie karalne, w szczególności sprawcy należy udowodnić działanie z winy umyślnej, a zatem celowe działanie zmierzające do osiągnięcia określonego skutku w postaci uzyskania dostępu do danych informatycznych i dodatkowo celowym:
- niszczeniu tego dostępu,
- uszkadzaniu tego dostępu,
- usuwaniu tego dostępu,
- zmienianiu tego dostępu,
- utrudnianiu tego dostępu,
Drugi rodzaj zabronionego zachowania się sprawcy godzi w proces automatycznego przetwarzania, gromadzenia lub przekazywania danych informatycznych i polegać może na:
- zakłócaniu w istotnym stopniu tego procesu,
- uniemożliwianiu tego procesu.
Jeżeli sprawca nie był uprawniony do dokonywania ww. operacji, czyli uzyskał dostęp do systemu informatycznego nielegalnie (np. uzyskał nielegalnie dane do logowania do portalu społecznościowego), a następnie dokonał jednego z wymienionych w art. 268a § 1 k.k. działań (np. usunął lub dodał zdjęcia na portalu społecznościowym, zmienił opis itp.), wówczas może on podlegać odpowiedzialności karnej w postaci pozbawienia wolności do lat 3, a jeżeli dopuszczając się tego czynu wyrządza znaczną szkodę majątkową, wówczas podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Korzystając z Internetu należy zatem pamiętać, że umyślne uszkodzenie systemów informatycznych, wykorzystanie danych do logowania, może powodować odpowiedzialność karną. Nawet jeżeli okaże się, że działanie to było nie zawinione, to odpowiedzialność taka może zostać przypisana na drodze postępowania cywilnego. W myśl bowiem przepisu art. 415 k.c. (kodeksu cywilnego) każda osoba, która ze swojej winy wyrządził drugiemu szkodę, obowiązana jest do jej naprawienia. W tym wypadku wina nie musi być umyślna, także działanie nieumyślne będzie rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą.
Jarosław Olejarz
[1] Wg danych Urzędu Komunikacji Elektronicznej w połowie 2010 roku z internetu stacjonarnego korzystało w Polsce niemal 5,7 miliona osób, podczas gdy internet mobilny był w użyciu przez 2,5 miliona osób.
