Spis treści
Kiedy właściciel zwierzęcia zapłaci mandat?
Niedopilnowanie zwierzęcia (nie ważne czy będzie to pies, który wybieg za ogrodzenie czy kura, która uciekła z kurnika) może skutkować sankcją w postaci obowiązku zapłaty mandatu. Jak wynika z treści art. 91 kodeksu wykroczeń, kto zanieczyszcza drogę publiczną lub na tej drodze pozostawia pojazd lub inny przedmiot albo zwierzę w okolicznościach, w których może to spowodować niebezpieczeństwo lub stanowić utrudnienie w ruchu drogowym, podlega karze grzywny do 1.500 złotych albo karze nagany. Istotą powyższego unormowania jest ochrona bezpieczeństwa i porządku na drogach publicznych. Zobowiązanym do zapłaty mandatu będzie właściciel zwierzęcia lub osoba sprawująca nad nim nadzór. Przy czym wykroczenie to można popełnić zarówno poprzez działanie (np. wyrzucenie zwierzęcia na drogę) jak i przez zaniechanie (np. niedopilnowanie). Należy jednak podkreślić, że odpowiedzialność na podstawie art. 91 kodeksu wykroczeń dotyczy takiej sytuacji, w której zachowanie sprawcy jedynie mogło stworzyć zagrożenie.
Nie ulega wątpliwości, że zaistnieją także sytuacje, w których wtargnięcie na drogę zwierzęcia (nie ważne czy będzie to pies czy kura) stanowić będzie realne zagrożenie dla bezpieczeństwa osób korzystających z tej drogi. Wówczas podstawą odpowiedzialności właściciela lub osoby sprawującej nadzór nad zwierzęciem będzie art. 86 § 1 kodeksu wykroczeń, w świetle którego, kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny, bądź art. 90 kodeksu wykroczeń mówiący o tym, że kto tamuje lub utrudnia ruch na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, podlega karze grzywny lub karze nagany.
Na marginesie można także wspomnieć, że odpowiednie przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym nakładają na osoby sprawujące nadzór nad zwierzęciem pewne obowiązki związane z obecnością zwierząt na drodze publicznej. Wskazuje się przede wszystkim, że zwierzęta w stadzie mogą być pędzone tylko pod odpowiednim nadzorem, z kolei zwierzęta pojedyncze mogą być prowadzone tylko na uwięzi.
Podstawa odpowiedzialności cywilnoprawnej właściciela zwierzęcia
Odpowiedzialność cywilnoprawna to mówiąc w skrócie odpowiedzialność, której podstawą prawną są przepisy prawa cywilnego. Jak wynika z unormowań kodeksu cywilnego (art. 431 § 1 k.c.), kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy. Innymi słowy, zacytowany wyżej przepis prawa nakłada na właściciela zwierzęcia obowiązek nadzoru. W przypadku gdy zwierzę wyrządzi jakąkolwiek szkodę (na przykład zniszczy płot sąsiadowi) jego właściciel obowiązany jest do jej pokrycia. W praktyce musi on zapłacić odszkodowanie. Art. 431 k.c. dotyczy tylko takich sytuacji, w których zwierzę wyrządza szkodę z własnego popędu, a więc w wyniku samoistnego, niezależnego od człowieka zachowania się. Nie dotyczy natomiast sytuacji, gdy zwierzę jest tylko narzędziem w ręku człowieka (na przykład właściciel kozy wypuszcza ją na pole sąsiada, by ta zjadła wszystkie sadzonki – w takiej sytuacji podstawą odpowiedzialności jest art. 415 k.c.).
Jak wskazano w art. 431 § 2 k.c., chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów art. 431 § 1 k.c., poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego. Dotyczy to takich sytuacji, w których zwierzę, na przykład pies, wyrządziło szkodę osobie trzeciej, ale jego właściciel dochował należytej staranności w nadzorze nad tym zwierzęciem. Jednak okoliczności konkretnego przypadku nakazują przyjąć odpowiedzialność właściciela zwierzęcia na zasadzie słuszności.
Podstawa prawna:
Art. 86, art. 90, art. 91 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz.U.2013.482)
Art. 431 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – kodeks cywilny (Dz.U.2014.121)
