Umowa użyczenia należy do kategorii nazwanych umów cywilnoprawnych, w związku z czym jej dokładną regulację prawną odnajdziemy w Kodeksie cywilnym. Tam też powinniśmy szukać odpowiedzi na pytanie – czy biorący do używania jakąkolwiek rzecz ponosi odpowiedzialność za jej uszkodzenie. Art. 710 KC stanowi, że przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Podkreślmy już w tym miejscu, że umowa użyczenia nie jest umową wzajemną: świadczeniu użyczającego nie odpowiada świadczenie biorącego, bowiem nie jest on zobowiązany do żadnych świadczeń. Jest to umowa jednostronnie zobowiązująca, w której biorący korzysta z rzeczy cudzej w sposób określony przez użyczającego.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Umowę użyczenia samochodu
przejdź do formularza »
Zgodnie z treścią art. 714 KC, biorący do używania jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, albo gdy nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności powierza rzecz innej osobie, a rzecz nie byłaby uległa utracie lub uszkodzeniu, gdyby jej używał w sposób właściwy albo gdyby ją zachował u siebie. Z powyższego wynika zatem, że kwestia odpowiedzialności za spowodowanie szkody w użyczonym przedmiocie zależy do sposobu zachowania się biorącego do używania. Dla przykładu, jeżeli taka osoba dostała w użyczenie samochód, którym porusza się po drodze z naruszeniem przepisów prawa drogowego i przekracza dozwoloną prędkość doprowadzając tym samym do wypadku, jest winna zaistniałej szkody w aucie. W takiej sytuacji użyczający zyskuje pełne prawo do żądania należnego odszkodowania, w powyższym przykładzie do pokrycia kosztów naprawy zniszczonego samochodu. Zupełnie inaczej będzie, gdy biorący do użyczenia korzysta z użyczonego przedmiotu w prawidłowy sposób, zgodnie z przeznaczeniem takiej rzeczy. Posłużmy się znowu przykładem – jeżeli w użyczeniu znajdował się samochód i został on uszkodzony w wypadku niespowodowanym przez biorącego do używania, to wówczas użyczający właściciel auta nie ma roszczeń wobec takiej osoby.
Musimy pamiętać, że ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających odpowiedzialność biorącego do używania spoczywa wyłącznie na użyczającym. Innymi słowy to użyczający musi wykazać, że szkoda w użyczonym przedmiocie powstała na skutek niewłaściwego obchodzenia się tą rzeczą. Zaznaczmy też, że konsekwencją przypadkowej utraty przedmiotu świadczenia jest odpowiedzialność biorącego za szkody wywołane przez zdarzenie, za które w normalnym stanie rzeczy nie ponosiłby odpowiedzialności, gdyby w sposób należyty wykonał umowę użyczenia.
Oczywiście jeżeli rzecz użyczona ma wady (występujące przed jej przekazaniem biorącemu w użyczenie), użyczający obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich. Pamiętajmy, że powyższej zasady nie stosuje się, gdy biorący mógł wadę z łatwością zauważyć.
