W postępowaniu przygotowawczym można stosować środki zapobiegawcze tylko względem osoby, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów. Przed zastosowaniem środka zapobiegawczego sąd albo prokurator stosujący środek przesłuchuje oskarżonego, chyba że jest to niemożliwe z powodu jego ukrywania się lub jego nieobecności w kraju. Należy dopuścić do udziału w przesłuchaniu ustanowionego obrońcę, jeżeli się stawi, zawiadomienie obrońcy o terminie przesłuchania nie jest obowiązkowe, chyba że oskarżony o to wnosi, a nie utrudni to przeprowadzenia czynności. O terminie przesłuchania sąd zawiadamia prokuratora.Środek zapobiegawczy należy niezwłocznie uchylić lub zmienić, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których został on zastosowany, lub powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie albo zmianę. Sąd lub prokurator niezwłocznie zawiadamia pokrzywdzonego, jego przedstawiciela ustawowego lub osobę, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje, o uchyleniu, nieprzedłużeniu lub zmianie tymczasowego aresztowania na inny środek zapobiegawczy, chyba że pokrzywdzony oświadczy, iż z takiego uprawnienia rezygnuje.
W fazie postępowania sądowego środki zapobiegawcze są stosowane przez sąd. Oskarżony, jak i jego obrońca, może w każdym czasie złożyć wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Wniosek musi zawierać uzasadnienie i określać treść żądania oskarżonego – czy chce uchylenia środka zapobiegawczego czy może wnosi o zmianę na inny środek. W przedmiocie wniosku rozstrzyga, najpóźniej w ciągu 3 dni, prokurator, a po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu – sąd, przed którym sprawa się toczy. Jest to jednak termin instrukcyjny, więc jego przekroczenie nie rodzi żadnych konsekwencji.
Na postanowienie sądu w przedmiocie nieuwzględnienia wniosku oskarżonego przysługuje zażalenie. Składa się je do tego samego sądu, który wydał to postanowienie. Rozpatruje on owe zażalenie w składzie trzyosobowym.
Składanie zażalenia na postanowienie odmawiające uchylenia tymczasowego aresztowania bądź też jego zamiany na inny środek zapobiegawczy nie można złożyć, jeżeli od daty wydania postanowienia o tymczasowym aresztowaniu nie upłynęły 3 miesiące. Wówczas takie zażalenie jest traktowane jako niedopuszczalne i wydawane jest zarządzenie o odmowie przyjęcia tego środka odwoławczego.
Źródło:
– ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego.
