Wiek konieczny do zawarcia małżeństwa
Zgodnie z art. 10 Ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012r., Nr 0, poz. 788 ze zm.) w związek małżeński nie może wstąpić osoba, która nie ukończyła 18 lat. Należy jednak pamiętać, że z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła 16 lat. Zezwolenie takie jest możliwe, gdy z okoliczności w danej sytuacji wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
Zezwolenie sądu tylko z ważnych powodów
Zezwolenia na zawarcie małżeństwa kobiecie, która nie wymaganego wieku udziela sąd opiekuńczy, na jej wniosek. Przedmiotowy wniosek składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania kobiety lub miejsca jej pobytu. Może go złożyć tylko osoba, która chce zawrzeć małżeństwo, a nie ma wymaganego wieku. Prawo to nie przysługuje więc ani jej partnerowi ani rodzicowi. Postępowanie o udzielenie zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego toczy się w trybie nieprocesowym. Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego taki wniosek sąd powinien wysłuchać kobietę, osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte, oraz w razie potrzeby osoby bliskie przyszłych małżonków. Ponadto sąd może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w jakich żyją osoby ubiegające się o udzielenie zezwolenia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie wymienia dokładnie, z jakich to ważne powodów sąd może udzielić kobiecie, która ukończyła 16 lat, zezwolenia na zawarcie małżeństwa. Przyjmuje się, że może to być ciąża kobiety, czy urodzenie wspólnego dziecko przyszłych małżonków albo też długotrwałe pożycie między takimi osobami. Co ważne, sąd musi również brać po uwagę, czy zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny. Postanowienie o udzieleniu zezwolenia staje się skuteczne z chwilą uprawomocnienia się i nie może być zmienione ani uchylone. W postanowieniu tym wymienia się osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte. Warto wiedzieć, że na skutek zawarcia małżeństwa kobieta osiąga pełnoletność w świetle prawa i nie traci jej, nawet w przypadku unieważnienia małżeństwa.
Unieważnienie małżeństwa zawartego przez osoby niepełnoletnie
Jeżeli małżeństwo zostało zawarte przez mężczyznę, który nie ukończył 18 lat lub kobietę, która nie ukończyła 16 lat albo bez zezwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu 16 lat, lecz przed ukończeniem 18 lat, wówczas każdy z małżonków może żądać z tego powodu unieważnienia małżeństwa. Z takim żądaniem może również wystąpić prokurator. Trzeba jednak pamiętać, że nie można wytoczyć powództwa i w efekcie unieważnić małżeństwa, jeżeli małżonek przed wytoczeniem powództwa osiągnął wymagany wiek. W przypadku, gdy kobieta zaszła w ciążę, mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku. W takiej sytuacji, powództwo może wytoczyć tylko kobieta. Jeżeli jednak ciężarna kobieta osiągnie wymagany wiek przed wytoczeniem powództwa, wówczas nie może dojść do unieważnienia małżeństwa. Rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron. Postępowanie jednak zostaje zawieszone gdy na rozprawę na pierwszym posiedzeniu nie stawił się powód, nawet gdyby jego niestawiennictwo było usprawiedliwione. Gdyby jednak w takiej sytuacji prokurator popierał żądanie unieważnienia małżeństwa, postępowanie nie ulega zawieszeniu.
