Warunki kontraktowe FIDIC

 Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils

FIDIC, stanowi skrót nazwy Międzynarodowej Federacji Inżynierów Konsultantów. Jest to organizacja międzynarodowa, założona w 1913 roku. Do jej celów należy definiowanie i popularyzacja standardów w branżach technologicznych, reprezentacja niezależnych inżynierów konsultantów na arenie międzynarodowej, podnoszenie ich kwalifikacji oraz wspieranie wymiany wiedzy i działalności przedsiębiorstw świadczących usługi w zakresie technologii. FIDIC ma swoją siedzibę w Genewie. Zrzesza 94 państwa. Działalność organizacji prowadzona jest głównie przez wolontariuszy.

Warunki kontraktowe FIDIC

Największym dziedzictwem organizacji jest opracowanie warunków kontraktowych FIDIC, jako powszechnie uznane międzynarodowe standardy – wzorce kontraktowe umów o prace projektowe lub roboty budowlane. W ostatecznej wersji funkcjonują one od 1999 roku. Opisują one przebieg inwestycji budowlanych opartych na wzajemnych obowiązkach i relacjach zamawiającego jako inwestora, wykonawcy jako realizującego budowę oraz inżyniera kontraktu jako administratora przedsięwzięcia.

Powszechność stosowania

Głównym założeniem stosowania warunków kontraktowych FIDIC jest ułatwienie realizacji inwestycji budowlanej dla wszystkich jej uczestników. Warunki Kontraktowe FIDIC są stosowane praktycznie na całym świecie. Skuteczność Warunków Kontraktowych FIDIC wynika z doświadczenia stanowiącego konsekwencje wieloletniego stosowania wraz z nieustającą ewolucją treści w przeciągu kilkudziesięciu lat. Warunki Kontraktowe FIDIC stosowane są obligatoryjnie w przypadku realizowania inwestycji budowlanych finansowanych przez Bank Światowy oraz Unię Europejską.

Istota Warunków Kontraktowych FIDIC

Warunki Kontraktowe to po prostu wzór umowy o roboty budowlane. Składa się z klauzul ogólnych i klauzul szczególnych. Wzory kontraktowe FIDIC nie mają charaktery powszechnie obowiązującego prawa. Wydawane są w Polsce przez Stowarzyszenie Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców w języku angielskim i polskim. Przedstawiane są w postaci propozycji umownych zapisów o charakterze prawnym regulujących proces budowlany w przedsięwzięciach inwestycyjnych. Autorami Warunków Kontraktowych FIDIC nie są prawnicy, lecz praktycy i rzeczoznawcy w osobach inżynierów konsultantów. W zależności od modelu realizacji inwestycji zastosowanie znajdą odpowiednie wzorce kontraktowe, przy czym najpowszechniej stosowane są Warunki Kontraktowe dla Budowy – dla robót inżynieryjno-budowlanych projektowanych przez zamawiającego (tzw. czerwona książka) oraz Warunki Kontraktowe dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy (tzw. żółta książka). Wyróżniamy jeszcze EPC- inwestycja pod klucz oraz zieloną książkę regulującą Proste inwestycje budowlane np. dom, garaż praz białą księgę, która normuje relacje zamawiający – konsultant.

Czerwona książka

Biorąc pod uwagę obszerność materii, która jest regulowana za pomocą wzorców kontraktowych FIDIC, jako przykład zostanie wskazany zakres zagadnień uregulowanych za pomocą tzw. czerwonej książki w ramach Ogólnych Warunków Kontraktu. Ten rodzaj warunków kontraktowych określa kwestie dotyczące:

• postanowień ogólnych, w tym definicji, interpretacji, przepływu informacji, prawa i języka, pierwszeństwa dokumentów, cesji, przechowywania i dostarczania dokumentów;
• zamawiającego: prawa dostępu do budowy, zezwoleń i licencji, personelu Zamawiającego, przygotowania finansowania przez zamawiającego oraz jego roszczeń;
• inżyniera;
• wykonawcy;
• wyznaczonych podwykonawców;
• kadry i robotników;
• urządzeń, materiałów i wykonawstwa;
• rozpoczęcia, opóźnienia i zawieszenia robót;
• prób końcowych;
• przejęcia robót i odcinków przez zamawiającego;
• odpowiedzialności za wady;
• obmiarów, w tym ich metod, i wyceny robót;
• zmian i korekt;
• ceny kontraktowej i zapłaty, w tym zaliczki, planu płatności, waluty płatności, opóźnienia zapłaty;
• rozwiązania kontraktu przez zamawiającego, w tym wezwania do naprawy uchybienia, wyceny i zapłaty po rozwiązaniu;
• zawieszenia i wypowiedzenia kontraktu przez wykonawcę;
• ryzyka i odpowiedzialności – w tym odszkodowań, opieki wykonawcy nad robotami, ryzyka zamawiającego i ograniczeń odpowiedzialności;
• ubezpieczenia, w tym robót i sprzętu, ubezpieczenia od zranienia osób i szkód majątkowych, ubezpieczenia personelu wykonawcy;
• siły wyższej, jej następstw i wpływu na podwykonawcę;
• roszczeń, sporów i arbitrażu, w tym powołania Komisji Rozjemczej, rozstrzygnięć polubownych.

Dlaczego Warunki Kontraktowe FIDIC są tak popularne?

Renoma Warunków Kontraktowych FIDIC wynika z ich uniwersalnego charakteru, który w znaczący sposób przyczynił się do ograniczenia ryzyka i ułatwienia realizacji inwestycji budowlanych na płaszczyźnie międzynarodowej.

Jak stosowanie Warunków Kontraktowych FIDIC ma się do obowiązującego w Polsce prawa?

Ułożenie wzajemnych stosunków stron jak i zobowiązań zamawiającego i wykonawcy jest dopuszczalne i zgodne z polskimi przepisami prawa stosownie do zasady swobody kontraktowania uregulowanej w art. 353¹ kodeksu cywilnego. Strony mogą wykorzystać wzorce kontraktowe FIDIC przy zawieraniu umów m.in. w sprawie zamówień publicznych, przy czym granice swobody kontraktowej wyznaczają przepisy bezwzględnie obowiązującego prawa, ponieważ postanowienia zawarte w warunkach ogólnych FIDIC nie wyłączają stosowania przepisów kodeksu cywilnego, prawa zamówień publicznych, prawa budowlanego lub ustaw szczególnych, które znajdują zastosowanie w wykonaniu przedmiotu umowy. Ponadto konieczność stosowania przepisów krajowych determinują bezpośrednio postanowienia klauzuli 1.4 warunków ogólnych FIDIC. Trzeba pamiętać, że Warunki Kontraktowe są integralną częścią umowy wiążąc strony. W żadnym wypadku nie mogą stać w sprzeczności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa krajowego.

Literatura:

• Z. J. Boczek, Realizacja inwestycji budowlanych w systemie zamówień publicznych oraz procedur FIDIC, wydanie 2015 poprawnione i uzupełnione;
• Warunki kontraktowe dla budowy dla robót inżynieryjno – budowlanych projektowanych przez zamawiającego, Edycja: 4. wydanie angielsko-polskie niezmienione 2008 ( tłumaczenie 1. wydania 1999)

Źródła:

• www.sidir.pl
• www.fidic.org