Zgodnie z nowymi przepisami zasady pobierania opłat i wysokość opłat w uczelni niepublicznej określa organ wskazany w statucie, z tym że opłaty za świadczone usługi edukacyjne związane z kształceniem studentów na studiach i studiach doktoranckich oraz opłaty związane z powtarzaniem określonych zajęć na studiach i studiach doktoranckich nie mogą przekraczać kosztów ponoszonych w zakresie niezbędnym do uruchomienia i prowadzenia w danej uczelni, odpowiednio studiów lub studiów doktoranckich oraz zajęć na studiach lub studiach doktoranckich, z uwzględnieniem kosztów przygotowania i wdrażania strategii rozwoju uczelni, w szczególności rozwoju kadr naukowych i infrastruktury dydaktyczno-naukowej, w tym amortyzacji i remontów.
Powyższe przepisy nakazują miarkować wysokość opłat w uczelni niepublicznej. Niezależnie od oceny zasadności wprowadzenia takiego przepisu, pojawiają się wątpliwości natury praktycznej związane z jego stosowaniem. Najczęstszym problemem jest to, czy uczelnia powinna pobierać opłaty od swoich studentów z wcześniejszych naborów na zasadach dotychczasowych czy też zgodnie z nowymi przepisami.
Jak wynika z treści art. 269 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym (z późniejszymi zmianami), studenci przyjęci na studia przed dniem wejścia w życie ustawy oraz w roku akademickim 2005/2006 wnoszą opłaty za zajęcia dydaktyczne na dotychczasowych zasadach do końca okresu studiów przewidzianego w programie studiów. Ponadto zgodnie z ust. 2 do tego przepisu, umowy, o których mowa w art. 160 ust. 3, obowiązują od roku akademickiego 2006/2007. Z treści art. 160 ust. 3 ustawy o szkolnictwie wyższym, warunki odpłatności za studia lub usługi edukacyjne, o których mowa w art. 99 ust. 1 ustawy, określa umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej.
Przepisy powyższe nie regulują jednakże ostatnich nowelizacji w zakresie ustalenia opłat za kształcenie ponoszonych przez studentów uczelni publicznych oraz niepublicznych, jednakże nowelizacja wprowadza podobną zasadę w tym zakresie. Z treści art. 29 ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 18 marca 2011 roku o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 455) wynika, że studenci przyjęci na studia przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy oraz w roku akademickim 2011/2012 wnoszący opłaty za kształcenie wnoszą opłaty na dotychczasowych zasadach do końca okresu studiów przewidzianego w programie i planie studiów.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że wszelkie umowy zawarte przez uczelnię niepubliczną przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 18 marca 2011 roku, które określają zasady odpłatności za studia obowiązują w zakresie w nich przewidzianych do końca okresu studiów. Oznacza to, że uczelnia może pobierać od swoich dotychczasowych studentów czesne i inne opłaty związane z kształceniem na dotychczasowych zasadach. Dopiero studenci z późniejszych naborów będą mogli powoływać się na zapisy ustawy w zakresie ograniczenia opłat za studia przewidzianych w Prawie o szkolnictwie wyższym.
Jarosław Olejarz
www.serwisprawa.pl
