Od dnia wejścia w życie przepisów nowelizujących Kodeks karny wykonawczy dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego może objąć skazanego lub tymczasowo aresztowanego szczególną ochroną na wniosek sądu, przed którym toczy się postępowanie karne lub na wniosek prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze. Określone w ustawie warunki, w jakich będą przebywać szczególnie chronieni skazani i tymczasowo aresztowani w zakładach karnych oraz aresztach śledczych, mają na celu zwiększenie ich bezpieczeństwa poprzez m.in. ograniczenie możliwości dostępu do nich osób trzecich oraz zintensyfikowanie kontroli ich zachowania podczas pobytu w jednostce penitencjarnej.
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego będzie mógł objąć skazanego szczególną ochroną także na uzasadniony wniosek osadzonego. W takiej sytuacji, dyrektor zakładu karnego przed podjęciem decyzji o objęciu szczególną ochroną będzie zasięgał opinii organu prowadzącego postępowanie karne. W ten sposób subiektywne odczucie skazanego o grożącym mu niebezpieczeństwie zostanie poddane weryfikacji przez organy wymiaru sprawiedliwości.
Nowe przepisy wprowadzają także możliwość umieszczenia szczególnie chronionego skazanego w wyznaczonym oddziale lub celi zakładu karnego typu zamkniętego i poddania jego zachowania stałemu monitoringowi kamer. Szczególnie chronieni skazani będą mogli być osadzani w następujących warunkach, mających zagwarantować ich bezpieczeństwo osobiste, np.:
- m.in. cele mieszkalne oraz miejsca i pomieszczenia wyznaczone do: pracy, nauki, przeprowadzania spacerów, widzeń będą wyposażone w odpowiednie zabezpieczenia techniczno-ochronne,
- cele mieszkalne pozostaną zamknięte przez całą dobę i będą częściej kontrolowane niż te,
w których przebywają inni osadzeni, - poruszanie się po terenie zakładu karnego odbywać się będzie pod wzmocnionym dozorem i będzie ograniczone tylko do niezbędnych potrzeb,
- przy każdorazowym wyjściu i powrocie do cel będzie dokonywana kontrola osobista,
- spacer będzie odbywać się w wyznaczonych miejscach pod wzmocnionym dozorem,
- sposób osobistego kontaktowania się przedstawicieli instytucji zewnętrznych oraz osób godnych zaufania określać będzie każdorazowo dyrektor zakładu karnego,
- widzenia będą odbywać się w wyznaczonych miejscach pod wzmocnionym dozorem.
Szczególna ochrona będzie udzielana na czas określony. Wnioskodawca został zobligowany do określenia przewidywanego czasu ochrony, a także do podania przyczyn objęcia skazanego szczególną kontrolą. W razie istnienia zagrożenia po upływie tego terminu szczególną ochronę można przedłużyć, ale z zastosowaniem procedur przewidzianych dla pierwszej decyzji. Przewidziano także obowiązek cofnięcia szczególnej ochrony w razie ustania przyczyn, dla których skazanego objęto tą ochroną.
Szczególna ochrona udzielona skazanemu stosowana będzie również w przypadku przeniesienia takiego skazanego do innego zakładu karnego lub aresztu śledczego. Dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego, w którym skazany przebywa, będzie informował dyrektora zakładu karnego lub aresztu śledczego, do którego skazany zostanie przeniesiony, o objęciu go szczególną ochroną oraz o dotychczasowych warunkach osadzenia i przyczynach jego zastosowania. W ten sposób zapewniona zostanie ciągłość ochrony bezpieczeństwa osobistego skazanego.
