Osoba wnosząca skargę
Skargę konstytucyjną może wnieść każda osoba, może nią również osoba prawna, gdy jest beneficjentem określonych praw podmiotowych, jeżeli zachodzi odpowiedzialność gdy chodzi o charakter osoby prawnej i charakter sprawy.
Przedmiot skargi
Skarga konstytucyjna musi dotyczyć konstytucyjności aktu prawnego, skarga nie może dotyczyć wadliwości aktu prawnego. Nie można wnieść skargi konstytucyjnej przeciwko wyrokowi sądu, skarga nie może dotyczyć także zaniechań ustawodawcy. Skarga może dotyczyć tylko przepisu aktu normatywnego, który był uprzednio podstawą prawną ostatecznego rozstrzygnięcia (sądu lub organu administracji publicznej). Podstawą zarzutu skargi może być tylko naruszenie Konstytucji i to w takim zakresie w jakim dotyczy praw i wolności obywatelskich.
O przyjęciu skargi konstytucyjnej do Trybunału Konstytucyjnego, zawiadamiany jest Rzecznik Praw Obywatelskich.
Strony w postępowaniu o skargę konstytucyjną są:
– Strona wnosząca skargę
– Organ, który wydał akt normatywny
– (alternatywnie) Prokuratoria Generalna lub Prokurator Generalny
– Rzecznik Praw Obywatelskich (jeżeli zgłosił swój udział)
Rozprawa przed TK odbywa się bez względu na stawiennictwo stron.
Przesłanki wniesienia skargi konstytucyjnej
- Skarga może być wniesiona tylko przeciwko ostatecznemu orzeczeniu – wynika to z ustawy o TK (art. 46 ust. 1). Nie można wnieść skargi konstytucyjnej jeżeli nie został wyczerpany tok instancji, a także w przypadku gdy strona zaniedbała wyczerpanie toku instancji. Toczyły się rozmowy czy upływ terminów do wniesienia nadzwyczajnych środków zaskarżenia powoduje utratę prawa do wniesienia skargi – uznano, że nie.
- Skargę należy wnieść w terminie trzech miesięcy od doręczenia wyroku lub innego orzeczenia ostatecznego. W tym terminie należy skonstruować wszystkie istotne zarzuty dot. skargi, ewentualne, późniejsze uzupełnienie może być traktowane jako wniesienie nowej skargi – termin zawity!
- Musi zawierać elementy pisma procesowego wnoszonego do sądu – wymóg zawarty w art. 48 ustawy o TK.
- Musi zawierać dokładne określenie aktu prawnego zaskarżonego (nazwę, datę wydania, miejsce publikacji i artykuł).
- Wskazanie jakie konstytucyjne prawa i wolności i w jaki sposób zdaniem skarżącego zostały naruszone.
- Uzasadnienie skargi z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego.
- Dołączenie do skargi wyroku lub ostatecznej decyzji z podaniem daty jej doręczenia.
- Wniesienie skargi związane jest z przymusem adwokackim (radcowskim) – można złożyć do sądu rejonowego, według miejsca zamieszkania skarżącego, wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu do wniesienia skargi, wówczas termin 3 miesięczny do wniesienia skargi nie biegnie.
Uzasadnienie skargi konstytucyjnej
Uzasadnienie skargi konstytucyjnej musi określać naruszone prawa i wolności konstytucyjne, w odniesieniu do wydanego orzeczenia, jakie przepisy konstytucji zostały naruszone poprzez wydane orzeczenie. Trzeba podać argumenty, że to orzeczenie wyczerpało drogę prawną. W przypadku ustanowienia pełnomocnika z urzędu, należy wskazać daty złożenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu oraz datę doręczenia skarżącemu informacji o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu.
Skargę składa się w 5 egzemplarzach, skarga zwolniona jest z opłaty. TK orzeka o kosztach, w tym kosztach zastępstwa. Można wnosić skargę konstytucyjną, nawet jeżeli wnosi się kasację (może to być jednak przedmiotem oceny przez TK).
Rozpoznanie skargi konstytucyjnej
Po wniesieniu skarga konstytucyjna podlega badaniu wstępnemu i dot. wszystkich inicjatyw, które są podejmowane przez TK. Badanie przeprowadza sędzia wyznaczony przez Prezesa TK. W przypadku braków formalnych skarżący jest wzywany do uzupełnienia w terminie 7 dni, a jeżeli skarga jest bezzasadna TK wydaje postanowienie o pozostawieniu skargi bez biegu, na co przysługuje zażalenie do TK. Jeżeli zażalenie jest uwzględnione wówczas sprawa skierowana jest do rozpoznania na rozprawie, jeżeli nie TK wydaje postanowienie, na które nie przysługuje już zażalenie.
J.O.
