Trzeba dostarczyć zwolnienie lekarskie
Dokumentem, na podstawie którego wypłacane jest wynagrodzenie chorobowe, jest prawidłowo wypełniony przez lekarza druk ZUS ZLA, tzw. zwolnienie L-4. Zwolnienie lekarskie może wystawić lekarz rodzinny i lekarz specjalista. Kobieta w ciąży może otrzymać zwolnienie od ginekologa lub innego specjalisty ale tylko w przypadku stwierdzenia choroby lub zagrożenia ciąży. Sama ciąża nie upoważnia bowiem do korzystania ze zwolnienia lekarskiego. Podstawowym obowiązkiem pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim jest powiadomienie o tym fakcie pracodawcy. Należy to zrobić najszybciej, nie później jednak, niż w drugim dniu nieobecności w pracy. Jeżeli regulamin pracy obowiązujący w firmie nie określa sposobu zawiadamiania o przyczynie nieobecności, o chorobie można powiadomić telefonicznie, mailem, faksem lub przez inną osobę. Niedotrzymanie tego terminu może być usprawiedliwione jedynie wyjątkowymi okolicznościami, np. obłożną chorobą pracownika połączoną z brakiem lub nieobecnością domowników albo też innym zdarzeniem losowym. Zwolnienie lekarskie trzeba dostarczyć do pracodawcy najpóźniej w ciągu 7 dni od daty jego wystawienia. Można zrobić to listownie lub przez kuriera. Termin 7 dni obejmuje nie tylko dni robocze, ale również soboty, niedziele i święta. Niedopełnienie tego obowiązku powoduje obniżenie o 25% wysokości wynagrodzenia chorobowego przysługującego za okres od 8 dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego, chyba że niedostarczenie zaświadczenia nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego. Termin 7 dni obejmuje nie tylko dni robocze, ale również soboty, niedziele i święta.
Czas wypłacania wynagrodzenia chorobowego
Należy pamiętać, że pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego przez 182 dni w roku. Jeżeli jego niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży termin ten ulega wydłużeniu do 270 dni. Co istotne, na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:
– w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi,
– z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego lub stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych
– wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Do zwolnienia lekarskiego wliczane są dni wolne od pracy, niedziele i święta. Za czas niezdolności do pracy z powodu choroby trwającej łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym pracownik dostaje wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy. Od 34 dnia choroby ZUS wypłaca zasiłek chorobowy. W odniesieniu do pracowników po 50-tym roku życia pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe za czas niezdolności do pracy łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Od 15 dnia niezdolności do pracy takiemu pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy.
Sposób obliczania wynagrodzenia chorobowego
Wysokość wynagrodzenia chorobowego wylicza się w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika, wypłacane za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym wystąpiła choroba. W przypadku krótszego stażu pracy wysokość chorobowego wylicza się za przepracowane miesiące kalendarzowe, poprzedzające miesiąc, w którym wstąpiła niezdolność do pracy. Przez wynagrodzenie należy rozumieć przychód pracownika, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe. Do wynagrodzenia chorobowego wlicza się również dni wolne od pracy, jeśli obejmuje je okres choroby wskazany w zwolnieniu lekarskim.
Wysokość wynagrodzenia chorobowego
Wysokość wynagrodzenia chorobowego pracownika jest uzależniona od powodu jego nieobecności w pracy. I tak pracownik otrzyma 100% wynagrodzenia w przypadku, gdy przyczyną jego niezdolności do pracy jest choroba w okresie ciąży, choroba zawodowa, poddanie się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddanie się zabiegowi ich pobrania a także wypadek w drodze do pracy lub z pracy. Wynagrodzenie chorobowe pracownika, którego powodem nieobecności jest choroba lub odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, trwające nie dłużej niż 33 dni lub 14 dni u osób powyżej 50. roku życia, wynosi 80% wynagrodzenia. Co ważne, wynagrodzenie z tego tytułu może być większe w przypadku, gdy przewidują to obowiązujące u danego pracodawcy regulacje wewnętrzne.
Kiedy wynagrodzenie chorobowego nie przysługuje?
Należy pamiętać, że ubezpieczony, który podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu ma prawo do wynagrodzenia chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego tego ubezpieczenia. W przypadku ubezpieczenia dobrowolnego okres ten wynosi 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Takiego wynagrodzenia nie otrzyma więc osoba, której konieczny okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego jest krótszy niż w/w okresy. Do okresów ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Co ważne, wynagrodzenie chorobowe od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego przysługuje:
– absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych,
– pracownikom, których niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do
pracy lub z pracy,
– ubezpieczonym obowiązkowo pracownikom, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
– posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Warto wiedzieć, że wynagrodzenie chorobowe nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których pracownik na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Takiego wynagrodzenia nie otrzyma również osoba w przypadku, gdy:
– jej niezdolność do pracy przypada w czasie urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego lub tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których prawo do wynagrodzenia wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
– nie dostarczy zwolnienia lekarskiego lub zostanie ono sfałszowane,
– w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje on pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia,
– niezdolność do pracy wynika z popełnionego przez nią umyślnego przestępstwa lub wykroczenia.
Dodatkowo, jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została nadużyciem alkoholu wynagrodzenie chorobowe nie przysługuje za okres pierwszych 5 dni tej niezdolności
Pobieranie wynagrodzenia chorobowego a wypowiedzenie umowy o pracę
Podczas trwania zwolnienia lekarskiego nie można pracownikowi wypowiedzieć umowy o pracę. Jest to jednak ograniczone określonymi terminami, zależnymi od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. W przypadku, gdy zatrudnienie trwa krócej niż 6 miesięcy a niezdolność do pracy nie powstała wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, zakaz wypowiadania umowy o pracę wynosi 3 miesiące. Jeżeli staż pracownika jest dłuższy, okres ochronny wynosi 272 dni, natomiast w przypadku gruźlicy ulega wydłużeniu do 360 dni. Wyjątek stanowi upadłość lub likwidacja pracodawcy. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy można bowiem wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności z powodu choroby.
Kontrolne badania lekarskie
Pracownik, którego spowodowana chorobą niezdolność do pracy trwała dłużej niż 30 dni musi poddać się obowiązkowym kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do pracy. Takie badania mają na celu sprawdzenie, czy pracownik po przebytej chorobie jest zdolny do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Co istotne, bez takich badań pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy.
