Kiedy stosuje się wyjawienie majątku dłużnika?
Wyjawienie majątku stosuje się, jeżeli:
• zajęty w egzekucji majątek dłużnika nie daje możliwości zaspokojenia długu lub
• jeżeli wierzyciel wykaże, że egzekucja nie doprowadziła do uzyskania zaspokojenia wszystkich należnych wierzycielowi kwot.
We wskazanych wyżej przypadkach wierzyciel może domagać się zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku poprzez wymienienie rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych oraz do złożenia przyrzeczenia według roty o treści określonej w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. W przyrzeczeniu dłużnik zapewnia, że wykaz majątku, jaki złożył jest zgodny ze stanem faktycznym i prawdziwy.
Wierzyciel może domagać się wyjawienia majątku dłużnika zarówno w trakcie, jak i przed wszczęciem egzekucji. Domaganie się wyjawienia majątku przed wszczęciem procedury egzekucyjnej może nastąpić, jeżeli wierzyciel uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi świadczeń okresowych za okres sześciu miesięcy (chodzi tu np. o dochody z najmu, renty). Jak wynika z powyższego, dla domagania się wyjawienia majątku nie jest konieczne udowodnienie przez wierzyciela, że nie uzyska zaspokojenia swoich należności, ale wystarcza to uprawdopodobnić.
Jak wygląda procedura wyjawienia majątku?
Wniosek o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku wierzyciel powinien złożyć w sądzie właściwości ogólnej dłużnika. Wniosek ten powinien też:
• zawierać odpis protokołu zajęcia,
• inne dokumenty, które uprawdopodabniają fakt, że wierzyciel nie uzyska zaspokojenia swoich należności
• tytuł wykonawczy, jeżeli wniosek o wyjawienie majątku dłużnika złożono przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.
Jeśli wierzyciel nie dostarczy tytułu wykonawczego, czyli wyroku opatrzonego klauzulą wykonalności jest to brak formalny, który można uzupełnić.
W razie uzasadnionych powodów sąd może odebrać wykaz majątku dłużnika w terminie nie dłuższym niż tydzień. Sąd odbiera też wskazane wyżej przyrzeczenie od dłużnika. Postanowienie sądu w sprawie wyjawienia majątku dłużnika może być zaskarżone. Co istotne, wniesienie zażalenia na postanowienie sądu w sprawie wyjawienia majątku nie hamuje wykonania postanowienia o wyjawieniu majątku.
Uchylanie się od wyjawienia majątku jest karane
W razie gdy dłużnik uchyla się od wyjawienia majątku lub utrudnia te procedurę sąd może nałożyć na niego grzywnę albo nawet zastosować wobec niego areszt na okres do miesiąca. Jeśli wobec dłużnika sąd zastosuje grzywnę lub areszt z powodu niezłożenia wykazu majątku lub innego utrudnienia tego postępowania dłużnik może w każdej chwili złożyć taki wykaz, a wtedy zostaje zwolniony z aresztu.
Przepisy przewidują również, że dłużnik, który złożył przyrzeczenie lub wobec którego zastosowano środki przymusu, ma obowiązek złożyć nowy wykaz i przyrzeczenie na żądanie tego samego lub innego wierzyciela, jeżeli od złożenia przyrzeczenia lub wyczerpania środków przymusu upłynął okres jednego roku.
Jeśli osoba nie może występować przed sądem z powodu braku zdolności procesowej, wykaz i przyrzeczenie ma obowiązek złożyć przedstawiciel ustawowy (np. rodzic). Umorzenie postępowania o wyjawieniu majątku stanowi podstawę do wykreślenia dłużnika z rejestru dłużników niewypłacalnych (art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r., nr 168, poz. 1186, z późn. zm.).
Podstawa prawna:
• art. 913 – 920¹ Kodeksu postępowania cywilnego
