Spis treści
Celem zaprojektowanych przepisów jest wprowadzenie do prawa polskiego – w tym głównie do Kodeksu postępowania cywilnego, przepisów mających uzupełniać regulacje rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 606/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych. Rozporządzenie nr 1215/2012 z dniem 10 stycznia 2015 r. zastępuje obowiązujące dotychczas rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, zwane dalej „rozporządzeniem nr 44/2001”, stanowiące podstawowy akt prawny w dziedzinie europejskiego prawa procesowego cywilnego. Natomiast, Rozporządzenie nr 606/2013 jest całkowicie nowym aktem prawnym mającym na celu zapewnienie wzajemnego uznawania i w razie potrzeby wykonywania środków ochrony osób w sprawach cywilnych orzekanych przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej.
Ugoda sądowa bez klauzuli wykonalności
Zgodnie z zaprojektowanymi przepisami, orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wydane przez sądy innych państw członkowskich Unii Europejskiej, ugody sądowe i dokumenty urzędowe pochodzące z tych państw będą mogły być egzekwowane w Polsce bez konieczności uzyskania klauzuli wykonalności. Takie rozwiązanie niewątpliwie może ułatwić wierzycielom egzekwowanie ich należności. Podobne zasady będą również dotyczyć wykonywania polskich orzeczeń sądowych, ugód sądowych i dokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych w pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Orzeczone za granicą środki ochrony
Dzięki przyjętym przez Radę Ministrów rozwiązaniom będzie łatwiejsze dla wierzycieli wykonywanie w Polsce pochodzących z innych państw członkowskich UE orzeczeń i innych tytułów w sprawach cywilnych i handlowych, do których zastosowanie mają instrumenty prawne UE przewidujące tzw. automatyczną wykonalność, przy jednoczesnym zapewnieniu dłużnikom odpowiedniej możliwości ochrony ich praw. Ułatwienie ma polegać zarówno na przyspieszeniu procedury, jak również na obniżeniu kosztów postępowania. Zaprojektowane regulacje ułatwią także uprawnionym (poszkodowanym) uznawanie i wykonywanie w Polsce, orzeczonych w sprawach cywilnych za granicą, tak zwanych środków ochrony. Chodzi o takie środki, jak np.:
- zakaz zbliżania się do poszkodowanego,
- zakaz przebywania w miejscu jego zamieszkania.
Jeśli natomiast chodzi o zakres zmian w kodeksie postepowania cywilnego, to należy wskazać, że projektowane rozwiązania wprowadzają w części czwartej kodeksu nową księgę czwartą. Nowa księga ma być w całości poświęcona uznawaniu i wykonaniu w Polsce orzeczeń sądowych, ugód i dokumentów urzędowych z innych państw członkowskich, objętych systemem automatycznej wykonalności. Przepisy te będą stanowić wspólną regulację dla orzeczeń sądowych, ugód i dokumentów urzędowych objętych działaniem systemu automatycznej wykonalności, uwzględniająca jednak w odniesieniu do niektórych z nich odrębności wynikające z przepisów poszczególnych rozporządzeń unijnych.
Na koniec należy wspomnieć, iż zmiany ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ograniczają się do wprowadzenia przepisów przewidujących odpowiednie opłaty od wniosków o odmowę wykonania, odmowę uznania lub o stwierdzenie braku podstaw do odmowy uznania, składanych na podstawie poszczególnych rozporządzeń.
