Zgodnie z treścią art. 11 powyższego aktu prawnego, wyłączenie z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, oraz użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, a także gruntów pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa; pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu; pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych; parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi; pracowniczych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych; pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę, kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa i mieszkańców wsi; zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa; torfowisk i oczek wodnych; pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne – może nastąpić po wydaniu decyzji zezwalających na takie wyłączenie. Nie wymaga się jednak takiej decyzji, jeżeli grunty rolne mają być użytkowane na cele leśne.
Pamiętajmy, że wniosek o wyłączenie z produkcji użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego jest wiążący, a decyzja ma charakter deklaratoryjny. Osoba ubiegająca się o wydanie decyzji w przedmiocie wyłączenia gruntu z produkcji rolnej celem wydobywania torfów jest obowiązana przedstawić właściwemu organowi następujące dokumenty:
- dokumentację określającą położenie, powierzchnię i miąższość torfowiska oraz rodzaj występującego tam torfu;
- projekt eksploatacji, uwzględniający podział na etapy i termin jej zakończenia;
- projekt rekultywacji torfowiska i termin jej zakończenia;
- ocenę wpływu eksploatacji torfowiska na środowisko przyrodnicze, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej.
W chwili składania wniosku o wydanie decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntu z produkcji leśnej, wnioskodawca nie musi legitymować się tytułem prawnym do gruntu. Nie ulega natomiast wątpliwości, iż faktycznego wyłączenia gruntu z produkcji leśnej, którym w myśl art. 4 pkt 11 omawianej ustawy jest rozpoczęcie innego niż leśne użytkowania gruntów, może dokonać jedynie podmiot wykonujący przysługujące mu prawo do gruntu lub samoistny posiadacz.
Jak wynika z powyższego odrolnienie może nastąpić wyłącznie na wniosek zainteresowanego. Wzór takiego pisma możemy pobrać na stronach internetowych lub w siedzibie poszczególnych urzędów starostwa powiatowego. Wniosek o wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej powinien określać numery działek i ich położenie, podanie w hektarach powierzchni planowanej do wyłączenia oraz wskazanie celu przeznaczenia terenu wyłączanego z produkcji rolniczej. Nie zapominajmy przy tym dołączyć do niego następujących załączników:
- Decyzji o warunkach zabudowy, decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub wypis z planu zagospodarowania przestrzennego – dokumenty wydane przez wójta, burmistrza właściwego dla wnioskowanych nieruchomości gruntowych.
- Mapy typu gleb wydana przez Wydział Geodezji, Kartografii i Katastru Starostwa Powiatowego w Gryfinie.
- Projektu zagospodarowania działki.
- Dokumentacji geodezyjna sporządzona przez uprawnionego geodetę, w przypadku wyłączenia części działki.
- Oświadczenia o terminie rozpoczęcia inwestycji.
Wniosek i załączniki są zwolnione z opłaty skarbowej, przy czym jeśli chcemy posłużyć się w tej sprawie pełnomocnikiem, to zgodnie z art.4 ustawy o opłacie skarbowej opłata za udzielenie pełnomocnictwa wynosi 17 zł. Termin załatwienia sprawy uzależniony jest od stopnia skomplikowania sprawy i wynosi:
- 30 dni od dnia złożenia wniosku,
- 60 dni od dnia złożenia wniosku w sprawach szczególnie skomplikowanych
Osoba, która uzyskała zezwolenie na wyłączenie gruntów z produkcji, jest obowiązana uiścić należność i opłaty roczne, a w odniesieniu do gruntów leśnych – także jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczesnego wyrębu drzewostanu. Obowiązek taki powstaje od dnia faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji. Właściciel, który w okresie 2 lat zrezygnuje w całości lub w części z uzyskanego prawa do wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej, otrzymuje zwrot należności, jaką uiścił, odpowiednio do powierzchni gruntów niewyłączonych z produkcji. Zwrot uiszczonej należności następuje w terminie do trzech miesięcy od dnia zgłoszenia rezygnacji. Pamiętajmy, że w razie zbycia gruntów, co do których wydano decyzje w przedmiocie odrolnienia, a niewyłączonych jeszcze z produkcji, obowiązek uiszczenia należności i opłat rocznych ciąży na nabywcy, który wyłączył grunt z produkcji. Zbywający jest obowiązany uprzedzić nabywcę o tym obowiązku. W razie zbycia gruntów wyłączonych z produkcji, obowiązek uiszczania opłat rocznych przechodzi na nabywcę. Zbywający jest obowiązany uprzedzić o tym nabywcę.
Wysokość jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu stanowi różnicę między spodziewaną wartością drzewostanu w wieku rębności, określonym w planie urządzania lasu, a wartością w chwili jego wyrębu. W drzewostanach młodszych, w których nie można pozyskać sortymentów drzewnych, odszkodowanie to stanowi wartość kosztów poniesionych na założenie i pielęgnację drzewostanów. Należność pomniejsza się przy tym o wartość gruntu, ustaloną według cen rynkowych stosowanych w danej miejscowości w obrocie gruntami, w dniu faktycznego wyłączenia tego gruntu z produkcji.
Jak podkreśla WSA w Warszawie w wyroku z dnia 24 maja 2010 r. (sygn. akt IV SA/Wa 2111/09), opłata roczna może być wyliczana nie tylko w miesiącach, lecz także w miesiącach i dniach. Okres wyłączenia (okres, za który powinno się wyliczyć opłatę roczną) rozpoczyna się od chwili wyłączenia gruntów z produkcji do dnia wydania decyzji o zakończeniu rekultywacji. Wydanie decyzji o zakończeniu rekultywacji jest niezbędne do przyjęcia, że skończył się okres wyłączenia gruntów z produkcji i co z tym związane okres uwzględniany przy wyliczaniu opłaty rocznej.
