Ostatni wydany raport PIU dotyczy roku 2011 r. i obejmuje zagadnienia związane z ubezpieczeniami majątkowymi, osobowymi oraz ubezpieczeniami na życie. Jak możemy odczytać z zebranych statystyk, aż 117 mln złotych stanowi kwota wyłudzonych odszkodowań przez naszych rodaków. To z kolei oznacza ogromną stratę dla firm ubezpieczeniowych, które według ostrożnych szacunków mogą wynosić nawet 1 mld złotych rocznie. Oczywiście powyższe kwoty dotyczą tylko wykrytych wyłudzeń. Wyłudzone ubezpieczenia na życie pochłonęły aż 8 mln złotych, co w porównaniu z przestępstwami dotyczącymi ubezpieczeń osobowych i majątkowych nie jest aż tak dużą kwotą, ta ostatnia grupa ubezpieczeń przyniosła straty w wysokości 109 mln złotych. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę niewykryte wyłudzenia, to kwota ta może wynosić nawet 2 mld złotych. Jak duża jest skala omawianego przestępstwa widać po powyższych kwotach. Warto w tym miejscu nadmienić, że z wyłudzeniem odszkodowania mamy do czynienia nie tylko, gdy sprawca otrzyma nienależne mu pieniądze.
Penalizacja omawianego czynu zabronionego znajduje się oczywiście w Kodeksie karnym. Zgodnie z treścią art. 298 KK, kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Nie podlega jednak karze ten, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania. W praktyce czyn zabroniony może przyjmować różne formy, wszystko zależy tak naprawdę od inwencji sprawcy i od tego czego dotyczy dana polisa ubezpieczeniowa. Dla przykładu może być to celowe spowodowanie kolizji samochodowej, podpalenie własnego mieszkania, czy wreszcie upozorowanie kradzieży. Istotą przestępstwa wyłudzenia odszkodowawczego jest to, że sprawca wiedząc o rzeczywistym powodzie szkody, podaje we wniosku o odszkodowanie nieprawdę, usiłując w ten sposób doprowadzić zakład ubezpieczeń do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.
Do popełnienia powyższego oszustwa dochodzi już w momencie upozorowanego wypadku (pomimo, iż szkoda może być jak najbardziej realna). Jeśli sprawca złoży wniosek o wypłatę pieniędzy z zawartej polisy, to w tym momencie dokonuje czynu zabronionego. Oznacza to, że wypłata odszkodowania nie jest koniecznym elementem do tego, aby wyłudzenie odszkodowania było traktowane jako przestępstwo. Najpopularniejsze wyłudzenia w Polsce dotyczą odszkodowań komunikacyjnych, szczególnie w zakresie niewielkich otarć i uszkodzeń samochodów – w praktyce takie działania są bardzo trudne do wykrycia. Sprawcom opłaca się wyłudzić odszkodowanie podając, że auto zostało uszkodzone przez nieznaną osobę, gdy w rzeczywistości sami przyczynili się do powstania szkody. Naprawa samochodu pochłania obecnie dużą część zarobionych pieniędzy, nic więc dziwnego, że ubezpieczeni chcą naprawić swoje auta jak najmniejszym kosztem. Celowe spowodowanie takiego zdarzenia nie daje jednak prawnej podstawy do wypłaty odszkodowania na podstawie Kodeksu cywilnego, które sprawca, powodując to zdarzenie, zamierza wyłudzić. Zgodnie z treścią art. 806 KC, umowa ubezpieczenia jest nieważna, jeżeli zajście przewidzianego w umowie wypadku nie jest możliwe. Objęcie ubezpieczeniem okresu poprzedzającego zawarcie umowy jest bezskuteczne, jeżeli w chwili zawarcia umowy którakolwiek ze stron wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że wypadek zaszedł lub że odpadła możliwość jego zajścia w tym okresie.
