Podstawą takiego rozwiązania jest oczywiście ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Przewiduje ona, że po spełnieniu konkretnych wymogów prawnych pedagodzy mogą skorzystać ze specjalnie przygotowanych dla nich świadczeń pieniężnych. Zgodnie z treścią art. 4 w/w aktu prawnego, świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie następujące warunki:
- osiągnęli wymagany ustawą wiek;
- mają okres składkowy i nieskładkowy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć;
- rozwiązali stosunek pracy.
Nauczyciel ma prawo do świadczenia kompensacyjnego, jeżeli ukończył:
- 55 lat – w latach 2009-2014;
- 55 lat w przypadku kobiet i 56 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2015-2016;
- 55 lat w przypadku kobiet i 57 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2017-2018;
- 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2019-2020;
- 55 lat w przypadku kobiet i 59 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2021-2022;
- 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2023-2024;
- 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2025-2026;
- 57 lat w przypadku kobiet i 62 lata w przypadku mężczyzn – w latach 2027-2028;
- 58 lat w przypadku kobiet i 63 lata w przypadku mężczyzn – w latach 2029-2030;
- 59 lat w przypadku kobiet i 64 lata w przypadku mężczyzn – w latach 2031-2032.
Ostatnimi czasy w kwestii świadczeń nauczycielskich wypowiedział się sam Trybunał Konstytucyjny. Zgodnie z wyrokiem z dnia 4 czerwca 2013 r. (sygn. akt 49/12) – nie uwzględnienie wśród uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego instruktorów praktycznej nauki zawodu, zatrudnionych w innych jednostkach niż wskazane w kwestionowanym przepisie, jest zgodne z Konstytucją RP.
Przepisy omawianej ustawy przewidują zamknięty katalog osób, które mogą skorzystać ze świadczenia kompensacyjnego. Są nimi nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w:
- publicznych i niepublicznych przedszkolach,
- szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,
- publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego i placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Niestety instruktorzy praktycznej nauki zawodu, zatrudnieni w innych jednostkach niż wskazane w tym przepisie nie mieszczą się w kręgu osób uprawnionych do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych.
W uzasadnieniu swojego stanowiska TK podkreśla, że świadczenie kompensacyjne jest świadczeniem nowym, o wyjątkowym charakterze, finansowanym z budżetu państwa. Stanowi przełamanie założeń, na których oparta była reforma systemu emerytalnego. Ustawa kompensacyjna wprowadziła dodatkową grupę osób uprzywilejowanych, wyposażając ją w świadczenia, które nie są objęte powszechnym systemem ubezpieczenia społecznego (nie są świadczeniem uzyskiwanym w związku z opłacaną składką). Zakresem ustawy nie zostali objęci instruktorzy praktycznej nauki zawodu, co stało się podstawą zarzutów skarżącego w danej sprawie, co do niezgodności zaskarżonej regulacji z zasadą równości oraz z zasadą ochrony praw nabytych. Trybunał nie dopatrzył się naruszenia konstytucyjnej zasady równości w odmiennym ukształtowaniu uprawnień do świadczeń emerytalnych nauczycieli i instruktorów praktycznej nauki zawodu, gdyż są to dwie odrębne grupy podmiotów. Nałożenie na instruktorów wymagań dotyczących wymiaru zajęć, posiadanych kwalifikacji i wykonywania niektórych obowiązków określonych w Karcie Nauczyciela nie przesądza samoistnie o nadaniu im takiego statusu, a tym samym zrównaniu instruktorów praktycznej nauki zawodu i nauczycieli praktycznej nauki zawodu.
