Jak się okazuje prawo pozwala na wymeldowanie osób trzecich, nawet bez ich zgody. Wiąże się to jednak z koniecznością realizacji odpowiednich przesłanek ustawowych. Aby je odnaleźć musimy sięgnąć do ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Zgodnie z treścią art. 15 w/w aktu prawnego, osoba, która opuszcza miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące, jest obowiązana wymeldować się w organie gminy, właściwym ze względu na dotychczasowe miejsce jej pobytu, najpóźniej w dniu opuszczenia tego miejsca. Osoba zobowiązana do wymeldowania się zgłasza organowi gminy właściwemu ze względu na dotychczasowe miejsce jej pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące następujące dane osobowe:
- nazwisko i imiona;
- nazwisko rodowe;
- nazwiska i imiona poprzednie;
- imiona rodziców;
- nazwiska rodowe rodziców;
- stan cywilny;
- imię i nazwisko małżonka oraz jego nazwisko rodowe;
- płeć;
- datę i miejsce urodzenia;
- obywatelstwo;
- numer PESEL;
- adres dotychczasowego miejsca pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące;
- rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości.
Jak była mowa na samym początku, lokatorzy niekiedy nie chcą lub zapominają wymeldować się z określonego lokalu – szczególnie wtedy, gdy umowa najmu zostaje rozwiązana z ich winy (np. na skutek nieopłacania czynszu lub zniszczenia nieruchomości). W takiej sytuacji, organ gminy wydaje na wniosek właściciela lub innego podmiotu dysponującego tytułem prawnym do lokalu lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się.
Jak zaznaczył WSA w Opolu w wyroku z dnia 8 listopada 2011 r. (sygn. akt II SA/Op 350/12), w postępowaniu o wymeldowanie osoby z miejsca pobytu stałego organ administracji powinien brać pod uwagę stan faktyczny istniejący w dacie opuszczenia przez nią lokalu. Odnosi się to jednak wyłącznie do oceny kwestii dobrowolności opuszczenia lokalu. W szczególności w sytuacji, gdy nie nastąpił powrót do lokalu, okoliczności te są istotne dla ustalenia, czy opuszczenie lokalu wynikało z własnej chęci, czy też zostało spowodowane zdarzeniami, które wymusiły konieczność opuszczenia lokalu, do jakich zaliczyć należy bezprawne działanie innych osób. Natomiast jeśli chodzi o ocenę zamiaru opuszczenia lokalu i jego realizacji, a także trwałości opuszczenia lokalu, nie ulega wątpliwości, że organ winien uwzględniać również okoliczności, jakie wystąpiły w późniejszym okresie. Pamiętajmy także, że wymeldowanie z miejsca pobytu stałego nie może być wykorzystywane do wyprowadzenia osoby z budynku, gdyż nie jest środkiem eksmisyjnym. Osobę można wymeldować tylko wówczas, gdy sama dobrowolnie opuści zajmowany budynek i trwale skoncentruje swoje sprawy życiowe pod innym adresem. Tym samym oznacza to, że nie możemy wymeldować lokatora, który nie chce dobrowolnie opuścić naszego lokalu – w tym celu musimy skierować sprawę na drogę postępowania sądowego (pozew o eksmisję).
