Założono wprowadzenie do ustawy PUiN regulacji pozwalającej na powiększenie wynagrodzenia o kwotę podatku VAT, wymaga to nowelizacji art. 162 w taki sposób, aby wynikało z niego, że wysokość wynagrodzenia, w tym wstępną wysokość wynagrodzenia oraz zaliczki na wynagrodzenie syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy, zobowiązanych do zapłacenia podatku od towarów i usług, podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie z obowiązującą stawką podatku, przewidzianą dla danego rodzaju czynności w odrębnych przepisach, obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu. Proponowane rozwiązanie dotyczyć będzie także wynagrodzeń tymczasowego nadzorcy sądowego i zarządcy przymusowego. W stosunku do wynagrodzenia nadzorcy sądowego ustanowionego przez sąd dla przedsiębiorcy na czas trwania postępowania naprawczego, wątpliwości co do zasadności stosowania w tym przypadku odpowiednio rozwiązania proponowanego w art. 162, może powodować fakt, że nadzorca sądowy wykonuje czynności na podstawie umowy zlecenia zawartej z przedsiębiorcą. Jednakże kwestie dotyczące warunków wynagrodzenia uregulowane są w art. 497 ust. 3 ustawy PUiN. Na podstawie tego przepisu wynagrodzenie nadzorcy sądowemu wypłaca przedsiębiorca miesięcznie w wysokości podwójnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Analogiczna sytuacja odnosi się do kuratora ustanawianego na podstawie przepisów ustawy PUiN, o ile jest podatnikiem podatku VAT. Nie jest jednak możliwe bezpośrednie objęcie kuratora zakresem regulacji art. 162. Kwestia podwyższania o kwotę podatku VAT wynagrodzenia kuratora, ustanawianego na podstawie przepisów ustawy PUiN wymaga odrębnej regulacji, gdyż do kuratora nie mają zastosowania podstawy ustalania wynagrodzenia, określone w art. 162 ustawy PUiN. W związku z powyższym konieczne będzie wprowadzenie stosownego zapisu o podwyższeniu wynagrodzenia kuratora będącego podatnikiem podatku od towarów i usług, zobowiązanego do zapłacenia tego podatku, o kwotę podatku VAT, określoną zgodnie z obowiązującą stawką podatku, w przepisach regulujących zasady wynagradzania kuratorów. Jeżeli kwestia podwyższenia wynagrodzenia kuratora o kwotę podatku VAT zapisana zostanie w art. 187 w ust. 4, nie będzie konieczne dokonywanie zmiany pozostałych przepisów dotyczących wynagrodzenia kuratora, ponieważ zawierają one stosowne odesłania do art. 187 ust. 4. Zmiana nie będzie natomiast dotyczyć kuratora ustanawianego na podstawie art. 190 PUiN, ponieważ zasady przyznawania wynagrodzenia dla takiego kuratora określone są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 r. w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonanie oględzin oraz stawek należności kuratorów (Dz.U. Nr 27, poz. 197 ze zm.). Zatem to z powołanego rozporządzenia powinno wynikać, że wynagrodzenie kuratora podwyższa się o kwotę należnego od tego wynagrodzenia podatku VAT, określoną zgodnie z obowiązującą stawką podatku.
Zmiana ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym – zgodnie z projektem założeń – powinna polegać na dodaniu w art. 32 dodatkowego ustępu, zgodnie z którym wynagrodzenie kuratora zobowiązanego do zapłacenia podatku od towarów i usług, ustalone na podstawie ust. 2 tego przepisu, podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie z obowiązującą stawką podatku przewidzianą dla danego rodzaju czynności w odrębnych przepisach, obowiązującą w dniu orzekania o ustaleniu wynagrodzenia. Regulacja ta będzie dotyczyć również zaliczek przyznawanych kuratorom. Należy wskazać, że osoby powołane do sprawowania wskazanych funkcji w postępowaniu upadłościowym i naprawczym, jak i kuratorzy ustanawiani na podstawie przepisów PUiN – z wyłączeniem kuratora ustanowionego na podstawie art. 190 PUiN – i ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, będący podatnikami podatku VAT, mogą korzystać ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Spowoduje to, że w takiej sytuacji przyznane wynagrodzenie nie może być powiększone o kwotę podatku VAT. Okoliczności te powinny być badane i uwzględniane przez sąd przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia osób sprawujących funkcje w postępowaniu upadłościowym i naprawczym.
Zważywszy na to, że ustawa zawiera rozwiązania korzystne dla osób wykonujących czynności zlecone w postępowaniach sądowych, zachodzi potrzeba jak najszybszego wejścia w życie proponowanych przepisów dotyczących wynagradzania. Ustawa powinna mieć zatem krótkie vacatio legis, co najwyżej 14 dni, który to okres umożliwi zapoznanie się z nowymi przepisami osobom zainteresowanym, co jest istotne zwłaszcza dla osób zobowiązanych do wypłacania wynagrodzenia z uwzględnieniem kwot podatku VAT.Przepisy ustawy będą miały zastosowanie do zaliczek i wynagrodzeń przyznawanych po dacie wejścia w życie ustawy. Dotyczy to również postępowań będących już w toku w dniu wejścia jej w życie, co jest korzystne dla podmiotów zobowiązanych do płacenia podatku VAT. Jednak w sprawach, w których przed wejściem w życie projektowanej ustawy wydano postanowienie o ustaleniu ostatecznej wysokości wynagrodzenia, do wynagrodzenia stosuje się przepisy dotychczasowe. Po wydaniu takiego postanowienia w masie upadłości mogłoby bowiem już nie być środków, które pozwoliłyby podwyższyć wynagrodzenie o kwotę podatku VAT.
Niezbędny będzie natomiast przepis przejściowy, zgodnie z którym w sprawach, w których ogłoszono upadłość przed dniem wejścia w życie ustawy, ostateczna wysokość wynagrodzenia nie podlega podwyższeniu o podatek VAT w tej części wynagrodzenia, która była wcześniej wypłacona w formie zaliczek, do których nie był doliczony podatek VAT.
Regulacja ta jest konieczna z uwagi na odmienny sposób naliczania podatku VAT od zaliczek przyznawanych przed i po wejściu w życie niniejszej ustawy. Niezbędnym będzie także drugi przepis przejściowy, zgodnie z którym w sprawach, w których określono wstępne wynagrodzenie syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy przed dniem wejścia w życie ustawy, zaliczki przyznane po wejściu w życie ustawy wlicza się do łącznej wysokości zaliczek, w kwotach niepodwyższonych o podatek VAT. Należy bowiem mieć na względzie, że wynagrodzenie wstępne określone przed dniem wejścia w życie ustawy, nie było podwyższone o podatek VAT. Z kolei zaliczki przyznane po wejściu w życie projektowanej regulacji, będą powiększone o kwotę tego podatku w wyniku czego w sumie „realny” limit ¾ wstępnego wynagrodzenia, ulegnie zmniejszeniu, co będzie niekorzystne dla osób sprawujących funkcje w postępowaniu upadłościowym.
