Osobie, która uległa wypadkowi w drodze do lub z pracy przysługują inne świadczenia (uprawnienia) niż osobie, która uległa takiemu wypadkowi w czasie wolnym od pracy. Należy pamiętać o rozróżnieniu zagadnienia wypadku przy pracy od zagadnienia wypadku w drodze do lub z pracy.
Co jest wypadkiem w drodze do lub z pracy?
Definicja wypadku w drodze do lub z pracy jest zawarta w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998 Nr 162, poz. 1118), która stanowi, że: za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.
Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:
1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;
2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
3) zwykłego spożywania posiłków;
4) odbywania nauki lub studiów.
Obowiązki pracownika i pracodawcy po wypadku.
Gdy dojdzie do wypadku w drodze do lub z pracy, pracownik jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym pracodawcę, który dokonuje ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do pracy lub z pracy w specjalnej karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy, ma na to 14 dni od momentu powiadomienia go przez pracownika o wypadku.
Świadczenia należne pracownikowi, który uległ wypadkowi w drodze do lub z pracy.
Pracownikowi, który uległ wypadkowi w drodze do lub z pracy należy się kwota 100% wynagrodzenia w trakcie przebywania na chorobowym, które do 33 dni płaci pracodawca, natomiast od 34 dnia niezdolności do pracy pracownik przebywa na chorobowym, które jest finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast w przypadku, gdy wypadkowi ulega osoba w czasie wolnym od pracy lub w czasie, który nie został uznany za drogę do lub z pracy wysokość chorobowego wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku, zgodnie z art. 11 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Należne świadczenia podczas pobytu w szpitalu.
Osobie, która na skutek wypadku w drodze do lub z pracy przebywała w szpitalu, należy się miesięczny zasiłek chorobowy, za okres pobytu w szpitalu w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Natomiast, w przypadku osoby która uległa wypadkowi w czasie wolnym od pracy miesięczny zasiłek chorobowy, za okres pobytu w szpitalu wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.Wysokość wynagrodzenia za pracę po wypadku.
Wynagrodzenie od pracodawcy za czas niezdolności do pracy przysługuje dopiero po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Podobnie jest z zasiłkiem chorobowym. Wyjątkiem jest sytuacja w której pracownik ulegnie wypadkowi w drodze do lub z pracy. Wtedy niezależnie od tego przez jaki okres czasu pracownik świadczył prace na rzecz pracodawcy, należy mu się od pracodawcy 100% wynagrodzenia. Jeżeli pracownik po np. 1 tygodniu świadczenia pracy na rzecz pracodawcy ulegnie wypadkowi w czasie wolnym od pracy nie będzie uprawniony do otrzymywania świadczenia chorobowego w wysokości 100% od pracodawcy. Gdyby natomiast po 1 tygodniu pracy pracownik uległ wypadkowi w drodze do lub z pracy, pracownik otrzyma 100% świadczenia chorobowego.
Niezdolność do wykonywania pracy.
Osoba, która jest niezdolna do pracy w konsekwencji wypadku, któremu uległa w drodze do lub z pracy nie musi spełniać warunku niezdolności do pracy, które powstało w ściśle określonych okresach oraz osiągnięcia w określonym wymiarze okresów składkowych i nieskładkowych. Niezależnie od długości wykonywanej pracy w tym przypadku pracownik może ubiegać się o zwykłą rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługującą na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Osoba która jest niezdolna do pracy w konsekwencji wypadku, któremu uległa w czasie wolnym od pracy musi spełniać warunki określone przepisami Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Przykłady sytuacji uznawanych za wypadki do lub z pracy:
1. Wypadek, któremu wracający z pracy pracownik uległ na klatce schodowej budynku wielomieszkaniowego, przed wejściem do własnego mieszkania, jest wypadkiem w drodze z pracy do domu. (Wyrok SN z 24 stycznia 1997 r., sygn. akt II UKN 57/96).
2. Wypadek pracownika wykonującego społeczną funkcję związkową, który zdarzył się w drodze z miejsca wykonywania tej funkcji do swego miejsca zamieszkania, jest wypadkiem w drodze z pracy do domu. (Wyrok SA w Białymstoku z 29 sierpnia 1996 r., sygn. akt III AUr 253/96).Warto zwrócić uwagę, że w orzecznictwie sądowym przyjęło się stanowisko, w którym wypadek podczas pobytu w podróży służbowej przy pokonywaniu drogi między miejscem wykonywania pracy a miejscem zakwaterowania jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy.
Karolina Potempa – prawnik
