Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę

Wypowiedzenie

Wypowiedzenie jest oświadczeniem pracownika lub pracodawcy o rozwiązaniu umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Oświadczenie to musi spełniać szereg wymogów. Przede wszystkim powinno zostać złożone pracownikowi na piśmie i podpisane przez pracodawcę (jeśli pracodawca jest osobą prawną podpis powinien złożyć organ zarządzający zgodnie z zasadami reprezentacji lub osoba wyznaczona do wykonywania zadań z zakresu prawa pracy. Wypowiedzenie można przesłać listem poleconym. Wówczas to data odebrania listu, będzie początkiem biegu okresu wypowiedzenia, gdyż decydujący jest fakt, że pracownik mógł zapoznać się z treścią wypowiedzenia, chociażby tego nie uczynił. Dwukrotne awizowanie przesyłki poleconej stwarza domniemanie faktyczne, że pracownik miał możliwość zapoznania się z treścią wypowiedzenia. Oznacza to przerzucenie ciężaru dowodu na pracownika, wówczas pracownik musi udowodnić, że nie miał możliwości poznania treści wypowiedzenia, nie zaś pracodawca, że prawidłowo doręczył wypowiedzenie pracownikowi (por. wyrok SN z 5.10.2005 r., sygn. akt I PK 37/05).

Wypowiedzenie powinno zawierać pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Jeśli pracodawca nie zawarł pouczenia w wypowiedzeniu lub pouczenie było nieprawidłowe, wówczas sąd może uznać przekroczenie przez pracownika terminu do złożenia odwołania za usprawiedliwione.

Rodzaj umowy o pracę a możliwość wypowiedzenia

Długość okresu wypowiedzenia zależna jest od rodzaju umowy i czasu jej trwania, może również modyfikowana być postanowieniami umowy o pracę. Jednakże, postanowienia umowne nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż zapisy Kodeksu Pracy, są wtedy nieważne a w ich miejsce z mocy prawa wchodzą przepisy prawa pracy.

Terminy wypowiedzenia wyrażone w miesiącach kończą się w ostatnim dniu miesiąca a wyrażone w tygodniach, w sobotę. Oznacza to np., że w wyniku złożenia wypowiedzenia w dniu 11 kwietnia, gdy okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, umowa o pracę rozwiąże się 31 maja.

A.   Umowa na czas określony i umowa na czas wykonania określonej pracy

Nie każdą umowę można wypowiedzieć i nie względem każdego pracownika na takich samych warunkach. Umowa na czas określony oraz umowa na czas wykonania określonej pracy z zasady nie podlegają wypowiedzeniu. W umowie na czas określony zawartej na okres powyżej 6 miesięcy strony mogą zawrzeć klauzulę o możliwości rozwiązania umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Klauzulę taką można również dodać w trakcie trwania umowy.

Warto pamiętać, że zarówno umowa na czas określony, jak i umowa na czas wykonania określonej pracy może zostać wyjątkowo rozwiązana:

– za 2 tygodniowym wypowiedzeniem w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;

– za 2 tygodniowym wypowiedzeniem w ramach zwolnień grupowych;

B.   Umowa na okres próbny

Umowa na okres próbny może być zawarta na okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Rozwiązuje się ona z upływem tego okresu, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem. Okres wypowiedzenia zależy od czasu, na który umowa została zawarta.

C.    Umowa na czas nieokreślony

Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony wymaga wskazania przyczyny. Przyczyna powinna zostać określona w sposób konkretny. Niepodanie przyczyny lub podanie jej w sposób niewłaściwy stanowi naruszenie prawa i uprawnia pracownika do dochodzenia odszkodowania (por. wyrok SA w Warszawie z 09.01.2004 r., III APa 139/03). Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony uzależniony został od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.

Do okresu zatrudnienia należy wliczyć pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na podstawie tzw. przejścia zakładu pracy oraz jeżeli obecny pracodawca jest następcą prawnym poprzedniego pracodawcy.

Jeśli pracownik zatrudniony jest na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę wydłużenie okresu wypowiedzenia z 2 tygodni do 1 miesiąca, a z 1 miesiąca do 3 miesięcy.

Wyjątkowo możliwe jest skrócenie okresu wypowiedzenia, gdy rozwiązanie umowy następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników. Pracodawca może wówczas skrócić okres 3 miesięcznego wypowiedzenia najwyżej do 1 miesiąca. Pracownikowi w takiej sytuacji przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Okres, za który przysługuje odszkodowanie pracownikowi pozostającemu w tym czasie bez pracy wlicza się do okresu zatrudnienia.

Zwolnienie na poszukiwanie pracy

Jeżeli wypowiedzenie złożył pracodawca, pracownik w okresie wypowiedzenia wynoszącym nie mniej niż 2 tygodnie ma prawo do płatnego zwolnienia na poszukiwanie pracy. Wymiar zwolnienia zależny jest okresu wypowiedzenia.

Urlop na czas wypowiedzenia

W okresie wypowiedzenia pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Pracownik jest zobowiązany urlop wykorzystać we wskazanym przez pracodawcę terminie. Ponadto pracodawca może w okresie wypowiedzenia zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Podstawa prawna:

1.    Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. Nr 24, poz. 141);

2.    Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników z dnia 13 marca 2003 r. (Dz. U. Nr. 90, poz. 844);

————————

Szczególną ochronę przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę niektórych grup pracowników zapewni nowelizacja Kodeksu pracy, której projekt przygotował Senat RP.