Wykreślenie z rejestru bezrobotnych może nastąpić w sposób dobrowolny albo przymusowy. W pierwszym przypadku następuje to z inicjatywy samego bezrobotnego, który z różnych przyczyn nie chce lub nie może figurować na listach UP. Z reguły wiąże się to ze znalezieniem pracy – najczęściej jednak samodzielnie, a nie przy pomocy urzędu pracy. Przymusowe wyrejestrowanie ma z kolei miejsce, gdy bezrobotny pracował na czarno przy jednoczesnym figurowaniu na liście w UP. Zgodnie z treścią art. 74 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, bezrobotny jest obowiązany zawiadomić w ciągu 7 dni powiatowy urząd pracy o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub o złożeniu wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej oraz o zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku.
Procedura wyrejestrowania z urzędu pracy nie jest niestety ujednolicona. To z kolei oznacza, że każdy UP ma własne zasady przeprowadzania tego typu czynności. Warto jednak wskazać, że istnieje kilka możliwości zgłaszania chęci wyrejestrowania:
- osobiste zgłoszenie się do urzędu z dokumentem powodującym zaistnienie okoliczności powodującej utratę statusu osoby bezrobotnej oraz dowodem osobistym lub innym dokumentem tożsamości;
- przesłanie tradycyjną pocztą kopii zawartej umowy lub oświadczenia zawierającego dane identyfikacyjne, datę i powód wyrejestrowania oraz własnoręczny podpis;
- przesłanie drogą elektroniczną skanu zawartej umowy lub oświadczenia zawierającego dane identyfikacyjne, datę i powód wyrejestrowania oraz własnoręczny podpis;
- poprzez złożenie przez osobę trzecią kopii zawartej umowy lub oświadczenia zawierającego dane identyfikacyjne, datę i powód wyrejestrowania oraz własnoręczny podpis osoby, której sprawa dotyczy, w kancelarii urzędu;
- poprzez elektroniczny urząd podawczy – dla osób posiadających podpis elektroniczny. W tym przypadku należy przesłać oświadczenie zawierające dane identyfikacyjne, datę i powód wyrejestrowania.
Wyrejestrowanie, podobnie zresztą jak sama rejestracja, jest czynnością bezpłatną. W praktyce cała procedura jest dużo szybsza, niż pierwsza rejestracja w urzędzie, czy okresowe wizyty w celu podpisania listy bezrobotnego. Nie ma w tym jednak nic dziwnego – liczba osób wyrejestrowujących się z UP jest z reguły dużo niższa, niż liczba osób rejestrujących się jako bezrobotni.
Na zakończenie dodajmy, że przymusowe wyrejestrowanie bezrobotnego z UP, a zatem bez jego nazwijmy to „aktywnego działania”, ma miejsce m.in., gdy:
- nie stawił się w urzędzie w wyznaczonym terminie i nie powiadomił w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa,
- odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy określonej w ustawie lub poddania się badaniom lekarskim lub psychologicznym, mającym na celu ustalenie zdolności do pracy lub udziału w innej formie pomocy określonej w ustawie,
- z własnej winy przerwał szkolenie, staż lub wykonywanie prac społecznie użytecznych lub inną formę pomocy określoną w ustawie,
- nie podjął szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu, wykonywania prac społecznie użytecznych lub innej formy pomocy określonej w ustawie, jeśli został skierowany na nie przez urząd pracy,
- nie stawił się w urzędzie pracy właściwym dla nowego miejsca zamieszkania w terminie 14 dni od dnia zmiany miejsca zameldowania,
- rozpoczął realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisał kontrakt socjalny,
- został tymczasowo aresztowany lub rozpoczął odbywanie kary pozbawienia wolności,
- podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego na odstawie odrębnych przepisów.
