Obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego właściwy organ może nałożyć w decyzji o pozwoleniu na budowę. W innych przypadkach inwestor nie musi uzyskać pozwolenia na użytkowanie ale powinien zgłosić fakt zakończenia budowy obiektu budowlanego powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego lub wojewódzkiemu inspektorowi nadzoru budowlanego. Składając jedynie zawiadomienie o zakończeniu budowy można przystąpić do użytkowania między innymi:
• budynków mieszkalnych jednorodzinnych
• budynków służących gospodarce rolnej
• innych niewielkich budynków jak domy letniskowe budynki gospodarcze garaże do dwóch stanowisk włącznie.
O zakończeniu budowy i zamiarze przystąpienia do użytkowania inwestor zawiadamia:
• Państwową Inspekcję Sanitarną,
• Państwową Inspekcję Pracy,
• Państwową Straż Pożarną
Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego inwestor jest obowiązany dołączyć:
- oryginał dziennika budowy,
- oświadczenie kierownika budowy:
a. o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,
b. o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także – w razie korzystania – drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu; - oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowania;
- protokoły badań i sprawdzeń;
- inwentaryzację geodezyjną powykonawczą;
- potwierdzenie, zgodnie z przepisami odrębnymi, odbioru wykonanych przyłączy.
- kopię świadectwa charakterystyki energetycznej budynku (nie stosuje się do budynków: podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej; przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata; niemieszkalnych służących gospodarce rolnej; przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na energię nie większym niż 50 kWh/m2/rok; mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku; wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2) (art. 57 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane).
W przypadku dokonania podczas wykonywania robót zmian nieodstępujących w sposób istotny od zatwierdzonego projektu lub warunków pozwolenia na budowę, do zawiadomienia należy dołączyć kopie rysunków wchodzących w skład zatwierdzonego projektu budowlanego, z naniesionymi zmianami, a w razie potrzeby także uzupełniający opis. W takim przypadku oświadczenie kierownika budowy o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także – w razie korzystania – drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu, powinno być potwierdzone przez projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego, jeżeli został ustanowiony (art. 57 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane).
Przepisy prawa budowlanego nie wskazują w jakim terminie od zakończenia budowy inwestor powinien zawiadomić o tym fakcie właściwy organ. W związku z tym inwestor może to zrobić w dowolnym czasie jednak nie wolno mu rozpocząć użytkowania obiektu budowlanego przed upływem 21 dni od dokonania takiego zawiadomienia.
W ciągu 21 dni osoba z upoważnienia właściwego organu nadzoru budowlanego, posiadająca uprawnienia budowlane i zatrudniona w tym organie przeprowadza kontrolę obiektu.Kontrola ta obejmuje sprawdzenie:
• zgodności obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu;
• zgodności obiektu budowlanego z projektem architektoniczno-budowlanym;
• wyrobów budowlanych szczególnie istotnych dla bezpieczeństwa konstrukcji i bezpieczeństwa pożarowego;
• w przypadku nałożenia w pozwoleniu na budowę obowiązku rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania lub tymczasowych obiektów budowlanych – wykonania tego obowiązku, jeżeli upłynął termin rozbiórki określony w pozwoleniu;
• uporządkowania terenu budowy.
Wykonawca, oddając do użytkowania obiekt budowlany, przekazuje inwestorowi dokumentację budowy i dokumentację powykonawczą oraz niezbędne instrukcje obsługi i eksploatacji obiektu, instalacji i urządzeń z tym obiektem związanych. Dokumenty te wraz z opracowaniami projektowymi właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany przechowywać przez cały okres istnienia obiektu.
Do użytkowania obiektu budowlanego można przystąpić, jeśli właściwy organ w terminie 21 dni od dnia doręczenia mu zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji.
Za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia budynku do użytkowania lub uzyskania zgody na jego użytkowanie grozi grzywna, którą wymierza powiatowy inspektor nadzoru budowlanego: iloczyn stawki 5000 zł i współczynników wielkości i kategorii budynku.
